نام‌نگاشت‌های حیات آخرت در قرآن کریم در پرتو نظریه استعاره مفهومی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس

چکیده

زبان‌شناسی شناختی دانشی است که تحلیلی جدید از ابعاد مختلف فعالیت‌های زبانی و ارتباط وثیق آن‌ها با تفکر بشری ارائه می‌دهد و ورود آن به عرصه تفسیر و معنی‌شناسی قرآن تحولی جدید را در فهم نصوص قرآنی ایجاد کرده‌است. یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی شناختی معنی‌شناسی شناختی است که مبتنی بر رابطه میان زبان و ذهن است و از استعاره در آن به استعاره مفهومی تعبیر می‌شود. با توجه به سرشت استعاری قرآن ‌برای دستیابی معرفت دینی و جهان‌بینی اسلامی باید دانست  که استعاره‌های قرآن ساختار مفهومی خاصی را در شناساندن معارف هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی تفکر بشری دنبال می‌کنند و قرآن کریم با این سرشت استعاری  میان ساحت‌ها  و عوالم گوناگون ارتباط برقرار نموده است که بر اساس آن‌ها جهان‌بینی قرآنی شکل می‌گیرد؛ از این‌رو به‌کارگیری رویکرد استعاره مفهومی در فهم مفاهیم قرآنی می‌تواند مهم و اثر‌گذار باشد. هدف از این پژوهش بررسی نام‌نگاشت‌های حیات آخرت در قرآن کریم با استفاده از نظریه استعاره مفهومی که اولین‌بار توسط لیکاف و جانسن مطرح شد با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی می‌باشد. قرآن با به‌کارگیری استعاره‌‌های مفهومی در تفسیر حیات اخروی تحول و انقلابی عظیم در شناساندن جهان پس از مرگ ایجاد می‌کند. یافته‌های این پژوهش در قالب شناخت استعاره‌های مفهومی جهان پس از مرگ در قرآن با انتقال از فضاهای ملموس و قابل شناخت به فضاهای ذهنی و نامأنوس دریچه‌های جدیدی از ساختار نظام‌مند و شبکه‌های درهم‌تنیده مفاهیم معرفتی قرآنی را بر روی قرآن‌پژوهان می‌گشاید.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Name-Mappings of Life in the Hereafter in the Holy Qur’an Based on the Theory of Conceptual Metaphor

نویسندگان [English]

  • Zeinab Feizi 1
  • Hossein Mohtadi 2
  • Seyyed Heidar Far' Shirazi 2
1 MA Student of Arabic Language and Literature, Persian Gulf University
2 ACorresponding Author: Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Persian Gulf University
چکیده [English]

 
Cognitive linguistics is a science that offers the possibility of new analyses of the various dimensions of linguistic activities and their close relationship with human thought, and its entry into the field of interpretation and semantics of the Qur’an has created an evolution in the understanding of Qur’anic texts. One of the branches of cognitive linguistics is cognitive semantics which is based on the relationship between language and mind and which considers metaphors as conceptual metaphors. In view of the metaphorical nature of the Qur’an, to acquire religious knowledge and reach Islamic worldview, it should be known that the metaphors of the Qur’an follow a special conceptual structure in identifying the ontological and epistemological teachings of human thought, and the Holy Qur’an, using this metaphorical nature, connects various fields and worlds based on which Qur’anic worldviews are formed. Therefore, applying the conceptual metaphor approach in understanding Qur’anic concepts can be important and effective. Using a descriptive-analytical approach, the present study aimed to examine the name-mappings of the life in life in the Hereafter in the Holy Qur’an using the conceptual metaphor theory first proposed by Lakoff and Johnson. By using conceptual metaphors in the interpretation of the life in the Hereafter, the Qur’an creates a great revolution in the knowledge of the world after death. The findings of this study in the form of recognizing the conceptual metaphors of the life in the Hereafter in the Qur’an, by transferring from tangible and recognizable spaces to mental and unfamiliar spaces, open new windows of systematic structure and intertwined networks of Qur’anic epistemological concepts on researchers of the Qur’an.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive semantics
  • conceptual metaphor
  • name-mapping
  • the Holy Qur’an
  • life in the Hereafter

مراجع

  1. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۲ ش)، تفسیر موضوعی قرآن (معاد در قرآن)، قم: اسراء.
  2. قائمی نیا، علیرضا، (۱۳۹۷ ش)، استعاره‌های مفهومی و فضاهای قرآن، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم.
  3. قاسم‌زاده، حبیب‌الله، (۱۳۹۲ ش)، استعاره و شناخت، تهران: انتشارات ارجمند، چاپ اول.
  4. قرائتی، محسن، (۱۳۸۸ ش)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، چاپ اول.
  5. مطهری، مرتضی، (۱۳۷۱ ش)، زندگی جاوید یا حیات اخروی، تهران: انتشارات صدرا، چاپ پنجم.
  6. مکارم شیرازی، ناصر، (۱۳۷۱ ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ دهم.
  7. هاوکس، ترنس (۱۳۹۷ ش)، استعاره، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: بخش تولید نشر مرکز، چاپ هفتم.
  8. ابن منظور، محمد بن مکرم، (۱۳۷۴ ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  9. جرجانی، عبد القاهر، دون تاریخ، أسرار البلاغة، القاهرة: دارالمدنی.

10. خاقانی أصفهانی، محمد، (۱۳۹۶ ش)، البلاغة الجدیدة، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت)، چاپ اول.

11. الراغب الأصفهانی، حسین بن محمد، (۱۴۱۶ ق)، مفردات ألفاظ القرآن، الاأصفهان: مرکز القائمیة بأصفهان للتحریات الکمبیوتریة.

12. الزمخشری، محمود بن عمر، (۱۴۰۷ ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت: دارالکتب العربی.

13. الطباطبائی، محمدحسین، (1390 ق)، المیزان فی تفسیر‌القران، بیروت: موسسه الأعلمی للمطبوعات، الطبعة الثانیة.

14. الطبرسی، فضل بن حسن، (۱۴۱۲ ق)، جوامع الجامع، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.

15. .......................، (۱۳۷۲ ش)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو، چاپ سوم.

16. الطریحی، فخرالدین، (۱۴۲۸ ق)، مجمع البحرین، تحقیق أحمد‌ الحسینی، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی: الطبعة الأولی.

17. عبدالباقی، محمدفؤاد، (۱۳۶۴ ق)، المعجم المفهرس، القاهرة: دارالکتب المصریة.

18. الفیروزآبادی، مجدالدین، (۱۴۲۹ ق)، القاموس المحیط، القاهرة: دارالحدیث.

19. Kövecses,Zoltan, (2010), Metaphor: A Practical Introduction, New York: Oxford Univercity Press, Second Edition.

20. Lakoff, G. (1993), “The contemporary theory of metaphor”,In Geeraerts,

21. Dirk (Ed.). (2006) Cognitive linguistics: basic readings (Cognitive linguistics

22. research; 34). Mouton de Gruyter Berlin, New York, pp. 185-238.

23.Lakoff, George &  Johnsen Mark, (2003), Metaphors we live by, Chicago: The University Of Chicago Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار