طرحواره های تصویری در حوزه سفر زندگی دنیوی و اخروی در زبان قرآن

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری ادبیات عربی دانشگاه بوعلی همدان

چکیده

    یکی از ساخت‌های مفهومی مهم در پژوهش‌های معنی‌شناسان شناختی طرحواره‌های تصویری هستند. هر استعاره حاصل یک طرحواره مفهومی یا نگاشت بزرگ استعاری است. طرحواره‌های تصویری از تعامل انسان با جهان اطراف در ذهن وی شکل می‌گیرند. طرحواره‌های گوناگونی وجود دارد که بر درک استعاری ما از جهان تأثیر می‌گذارد و بسیاری از مفاهیم انتزاعی را به صورت استعاری ساختاربندی می‌کند. زندگی دنیوی و اخروی از جمله مفاهیمی است که در قرآن کریم به تفصیل مطرح شده است. پژوهش حاضر که به روش تحلیلی – توصیفی انجام شده، به دنبال پاسخ این سوال است که طرحواره‌های تصویری در زبان قرآن در حوزه زندگی دنیوی و اخروی چگونه شکل گرفته‌اند؟ هدف نهایی تحقیق حاضر کشف و درک دقیق‌تر مفاهیم و معانی قرآنی است. نتایج نشان می‌دهدطرحواره‌های حرکتی، حجمی، قدرتی، موقعیت بالا و پایین، خطی، نزدیکی و دوری و موقعیت عقب و جلو در حوزه زندگی دنیوی و اخروی به کار رفته است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Image Schemas in Worldly and Otherworldly Life in the Qur'anic Language

نویسندگان [English]

  • mortezaghaemi mortezaghaemi 1
  • akhtar zolfaghari 2
چکیده [English]

 
Animportant conceptual construct in cognitive semantics is image schemas. Any metaphor is the result of one conceptual schema or a large metaphorical mapping. Image schemas form in human’s mind through interactions with the world around him. There are different schemas that influence our metaphorical understanding of the world, and structure many abstract concepts metaphorically. Worldly and otherworldly life is one of the concepts detailed in the Holy Qur'an. The present analytical-descriptive study, sought to answer the question that how the image schema about worldly and otherworldly life in the Qur'anic language have formed. The results show that transformational, spatial, force, upper and lower positions, linear, near and far, and front and rear position schemas are used in the field of worldly and otherworldly life.
Keywords: cognitive semantics, conceptual metaphor, image schema
 



 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Semantics
  • conceptual metaphor
  • Image schema

مراجع

  •  

    • قرآن کریم. (1383). ترجمه حسین انصاریان. قم: اسوه.
    • بهنام، مینا. (1389ه.ش). استعاره­های مفهومی نور در دیوان شمس. نقد ادبی، سال 3، شماره 10، تابستان1389، صص91-114.
    • پورابراهیم، شیرین و دیگران. (1391ه.ش). بررسی معنی­شناختی استعاره صورت در زبان قرآن. فصلنامه لسان مبین(پژوهش ادب عربی)، سال چهارم، دوره جدید، شماره نهم، پاییز 1391، صص1-18.
    • تیلر، جان رابرت. (1383ه.ش). بسط مقوله مجاز و استعاره. ترجمه مریم صابری نوری فام در کتاب استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی­آفرینی. گروه مترجمان به کوشش فرهاد ساسانی. چاپ اول. تهران: مهر.
    • الراغب الاصفهانی، ابی القاسم الحسین بن محمد. (بی­تا). المفردات فی غریب القرآن. مکه: مکتبة نزار مصطفی الباز.
    • رضوی، محمد رضا. (1390ه.ش). معرفی و نقد کتاب درآمدی بر زبان­شناسی شناختی؛ نظریه­ها و مفاهیم. ویژه­نامه فرهنگستان، سال 1390، شماره 7، صص294-.320
    • زمخشرى، محمود بن عمر. (1407ه.ق).  الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. چاپ سوم. بیروت: دار الکتاب العربی.
    • صفوی، کورش. (1384). فرهنگ توصیفی معنی­شناسی. چاپ اول. تهران: فرهنگ معاصر.
    • طباطبایی، محمد حسین. (1374ه.ش). ترجمه تفسیر المیزان. چاپ پنجم. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى.
    • عاملى، ابراهیم. (1360ه.ش). تفسیر عاملى، چاپ اول. تهران: کتابفروشى صدوق.
    • فتوحی، محمود. (1392ه.ش). سبک­شناسی؛ نظریه­ها، رویکردهاو روش­ها. چاپ دوم. تهران: سخن.
    • قاسم­زاده، حبیب­الله. (1379ه.ش). استعاره و شناخت. چاپ اول. تهران: فرهنگان.
    • قائمی­نیا، علیرضا. (1390ه.ش). معناشناسی شناختی قرآن. چاپ اول. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • قرائتى، محسن. (1388ه.ش). تفسیر نور. چاپ اول. تهران: مرکز فرهنگى درس­هایى از قرآن.
    • کوچش، زلتن. (1393ه.ش). مقدمه­ای کاربردی بر استعاره. مترجم: شیرین پورابراهیم. چاپ اول. تهران: سمت.
    • کوچش، زلتن. (1394ه.ش). استعاره در فرهنگ جهانی؛ جهانی­ها و تنوع. مترجم: نیکتا انتظام. چاپ اول. تهران: سیاهرود.
    • لیکاف، جورج و جانسون، مارک. (1394ه.ش). استعاره­هایی که با آن­ها زندگی می­کنیم. مترجم: هاجر آقا ابراهیمی. چاپ اول. تهران: نشر علم.
    • محمدی آسیابادی، علی و همکاران (1391ه.ش). طرحواره حجمی و کاربرد ان در بیان تجارب عرفانی. پژوهش­های ادب عرفانی، سال 6، شماره 20، پیاپی 22، تابستان1391، صص141-162.
    • مکارم شیرازی، ناصر. (1371ه.ش). تفسیر نمونه. چاپ دهم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    • حویزى، عبدعلى بن جمعه. (1415ه.ق). تفسیر نور الثقلین. چاپ چهارم. قم: اسماعیلیان.
    • ....................... (1382ه.ش). بحثی درباره طرح­های تصویری از دیدگاه معنی­شناسی شناختی. نامه فرهنگستان، سال ششم، شماره اول، تابستان1382، صص65-85.
    • طبرسى، فضل بن حسن. (1372ه.ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چاپ سوم. تهران: ناصرخسرو.
    • لیکاف، جورج. (1383ه.ش). نظریه معاصر استعاره. ترجمه فرزان سجودی در کتاب استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی­آفرینی. گروه مترجمان به کوشش فرهاد ساسانی. چاپ اول. تهران: مهر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار