انواع روابط بینامتنیت در مطالعه­ی نقایض جریر و اخطل با قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد

چکیده

 
 براساس نظریه بینامتنیت، شاهد برخی متون شعری در دوره اموی هستیم که توجّه بی‌نظیری به متون دینی مخصوصاً قرآن کریم داشته‌اند؛ از جمله این اشعار، نقایض جریر و اخطل است که ابوتمام در کتاب « نقایض جریر و الاخطل» به جمع آوری آن اقدام کرده است. این پژوهش با هدف بررسی انواع روابط بینامتنی در مطالعه‌ی نقایض جریر و اخطل انجام شده است و با روش تحلیلی- توصیفی و با بررسی بیش از 840 بیت در قالب 20 قصیده یعنی(تمام اشعار نقایض) دریافته می‌شود که روابط بینامتنی قرآنی در نقایض جریر و اخطل به صورت اجترار، امتصاص و حوار به شکل آگاهانه رخ داده است و تأثیر هر دو شاعر از قرآن بیشتر منحصر به واژگان و عبارت‌های قرآنی است که جریر در این عرصه بر اخطل مقدّم است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Types of Qur'anic Intertextuality in the Study of Naghayez Jarir va al-Akhtal

نویسندگان [English]

  • hamid motavalizadeh naeini 1
  • reza afkhami aqda 2
1 yazd university
2 yazd university
چکیده [English]

 
Within the theory of intertextuality, we can notice the existence of some poetic texts in the Umayyad period that paid unparalleled attention to religious texts especially the Holy Qur'an. Among such texts is Naghayez Jarir va al-Akhtal that was compiled by Abu Tammam in his book under the title of Naghayez Jarir va al-Akhtal. The present descriptive-analytical study aimed at analyzing different types of intertextuality relationships in more than 840 couplets in the form of 20 odes (inclusive of all poems in Naghayez). The results indicated that the Qur'anic intertextuality relationships in Naghayez Jarir va al-Akhtal have consciously occurred in the form of ijtirar, imtisas and havar (conversation) and the influence of the Qur'an on the two poets was mostly confined to Qur'anic terms and expressions, while Jarir leads al-Akhtal.  
 
 
 
 



 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naghayez
  • Jarir
  • al-Akhtal
  • intertextuality
  • the Qur'an

مراجع

  1. ابن رشیق القیروانی، أبو الحسن،قراضة الذهب فی اشعار العرب، تحقیق: الشاذلی بو یحیی، تونس: الشرکة التونسیة للتوزیع، دون طبعة،1972م.
  2. ابو تمام، حبیب بن اوس،نقائض جریر و اخطل، تعلیق الاب أنطون صالحانی الیسوعی، بیروت: المطبعة الکاتولیکیة للآباء الیسوعیین، 1922م.
  3. اخطل، غیاث بن غوث،دیوان، شرح و تعلیق؛ مهدی محمد ناصر الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة،1994م.
  4. آلن، گراهام،بینامتنیت، ترجمه: پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز،1380ش.
  5. بنیس، محمد، ظاهرۀ الشعر العربی المعاصر فی المغرب، چاپ اول، بیروت: دار العودۀ،1979م.
  6. حداد، قاسم،«محمد بنیس ورشة مشاریع شعریة»، مجلة الشعراء، رام الله،صص34-35، 2006م.
  7. حسنی، المختار، التناص فی الانجاز النقدی، مجلة علامات، المجلد13، الجزء49، صص560-578، 2003م.
  8. راضی،جعفر محمد،الاغتراب فی الشعر العراقی الحدیث (مرحلة الرواد)، سوریه: اتحاد کتاب العرب،1999م.
  9. سیوطی، جلال الدّین، معترک الأقران فی إعجاز القرآن، بیروت: دار الفکر العربی، بی تا.
  10. طباطبایی،محمد حسین،المیزان فی تفسیر القرآن،ترجمه:محمد باقر موسوی، قم: جامعه مدرّسین حوزه علمیه قم،1363ش.
  11. عزام، محمد، شعریة الخطاب السردی، دمشق: منشورات الکتاب العرب،2005م.
  12. لوشن،نور الهدی، التنّاص بین التراث و المعاصرة، مجلّة جامعة أمّ القری لعلوم الشریعة و اللغة العربیة و آدابها، ج15، ع26،صص1019-1033، 1424ق.
  13. مفتاح،محمّد،تحلیل الخطاب الشعری (استراتیجیة التنّاص)،المرکز الثقافی العربی،ط3، 1992م.
  14. موسی، خلیل، قراءات فی الشعر العربی الحدیث و المعاصر، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب،2000م.
  15. وعدالله، لیدیا، التناص المعرفی فی شعر عزّ الدین المناصرة، بیروت: دارالمندلاوی،2005م.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار