تحلیل و تبیین ساخت‌های ایستا در زبان عربی بر پایه دستور نقش و ارجاع همراه با شواهدی از قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، ایران / دانشجوی دکترا زبان شناسی

2 دانشیار/ گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

دستور نقش و ارجاع، نظریه‌ای ساختی-نقشی است که در آن ساخت نحوی با ساخت معنایی ترکیب شده است؛ اگرچه بخش بنیادی بر عهده ساخت معنایی می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و توصیف انواع ساخت‌های ایستا در زبان عربی همراه با شواهدی از قرآن کریم، بر اساس دستور نقش و ارجاع نگاشته شده است. این جستار به دنبال پاسخ به دو پرسش‌ است: 1- ساخت‌های ایستا در زبان عربی و آیات قرآن کریم کدامند؟ 2- چگونه دستور نقش و ارجاع می‌تواند ابزار مناسبی برای تشخیص ساخت‌های ایستا در زبان عربی و قرآن کریم فراهم نماید؟ روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است و داده‌های زبانی از گویشوران بومی زبان عربی و متون قرآن کریم گردآوری شده است. در تحقیق پیش‌رو ابتدا به تبیین انواع ساخت‌های ایستا در عربی با بهره‌گیری از شواهد قرآن کریم کوشش شده ‌است، در ادامه با کمک ابزار موجود در این دستور، آزمون‌های طبقه‌بندی افعال ون ولین و لاپولا (1997)، به تشخیص ساخت‌های ایستا پرداخته‌ می‌شود. نتایج حاکی از آن است که در عربی ساخت‌های ایستا به 9 دسته تقسیم می‌شوند: ساخت‌های اسنادی، ساخت‌های ملکی، افعال ناقصه، افعال حسی و حالتی، افعال رجا و آرزو، افعال تعجب و افعال مدح و ذم. علاوه بر آن، تحلیل داده‌ها نمایانگر آن است که در عربی از مجموع پنج آزمون در دستور نقش و ارجاع، چهار آزمون جهت تشخیص ساخت‌های ایستا از کارآیی لازم برخوردار می‌باشند. به بیانی دیگر بجز آزمون ساخت استمراری، سایر آزمون‌های تشخیصی مشتمل بر کاربرد قیود شدت کنشی، کاربرد قیود سرعت، همراهی با قید «برای یک ساعت یا بمدت یک ساعت» و همراهی با قید زمان «در یک ساعت»، در زبان عربی کارآمد هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Arabic Static Structures Based on Role and Reference Grammar and Using Evidence from the Holy Qur’an

نویسندگان [English]

  • Imaneh Sayyad 1
  • Mahinnaz Mirdehghan Farashah 2
  • Abolfazl Rezaei 3
1 PhD Student of Linguistics, Shahid Beheshti University
2 Corresponding author: Associate Professor, Department of Linguistics, Shahid Beheshti University
3 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Role and Reference Grammar (RRG) is a functional-structural theory in which syntactic structures are combined with semantic structures but the core part is the semantic structure. This paper aimed to analyze and describe different types of static structures in Arabic within the RRG and by using examples from the Holy Qur’an. Therefore, the data of this descriptive-analytic study was gathered from native speakers of Arabic and the text of the Holy Qur’an. First, different types of static structures in Arabic were explained using the evidence of the ayahs of the Holy Qur’an. Then, employing the means available in this grammar, that is, Van Valin and Lapolla's (1997) verb classification tests, static structures were determined. The results demonstrated that static structures in Arabic are divided into the following nine categories: attributives, possessives, defective verbs, emotive verbs, modal verbs, verbs to express wishes and hopes, exclamatory verbs, and verbs for praise or dispraise. Furthermore, it was found that out of the five tests in RRG, four have the required efficiency for identifying static structures. In other words, except for the test of progressive structure, other four tests including the application of adverbs related to the force of the action, application of adverbs having to do with speed, accompanying the adverb, e.g. for an hour, and accompanying the adverbs of time are efficient in Arabic. 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Role and Reference Grammar (RRG)
  • static verbs
  • static structures in the Qur’an
  • diagnostic tests of static structures in Arabic

مراجع

  1. حسینی‌نیا، سید محمد (1396)، علوم بلاغی، ساختارهای نحوی در آیات و روایات، دانشگاه قرآن و حدیث.
  2. رشیدی، مریم و روضاتیان، سیده مریم (1397)، «کارکرد فعل خواستن در انتقال مفهوم تمنی و ترجی»، پژوهش‌های ادبی. سال 15، شماره 60، صص 91-69.
  3. رضایی، والی (1391)، «بررسی نحوی و معنایی فعل های ایستا در زبان فارسی»، زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان. سال چهارم، شماره 7، صص 38-23.
  4. ــــــــــــ و بهرامی، فاطمه (1393)، «تبیین دستوری نمایه سازی مفعول در زبان فارسی»، پژوهش‌های زبان شناسی. سال 6، شماره2، پیاپی 11، صص 18-1.
  5. ــــــــــــ و ترابی، مریم (1396)، «انضمام مفعول و ارتباط آن با نوع عمل در زبان فارسی»، پژوهش‌های زبان شناسی تطبیقی، شماره 4، پیاپی 8، صص 79-57.
  6. ــــــــــــ و عظیم دخت، زلیخا (1396)، «بررسی محمول‌های مکانی در زبان فارسی براساس دستور نقش و ارجاع»، زبان‌پژوهی، شماره 9، پیاپی22، صص 125-107.
  7. شیخ سنگ تجن، شهین، و مشهدی‌نژاد، راضیه (1394)، «بررسی نحوی و معنایی فعل های کنشی زبان فارسی بر اساس دستور نقش و ارجاع»، هشتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی.
  8. شاکر، محمدکاظم (1382)، «نیاز به تفسیر ذاتی یا عرضی»، مقالات وبررسی‌ها، شماره 74، صص180-171.
  9. عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم (1387)، ترجمه‌ای روان از قرآن کریم، چاپ پنجم، قم: بخشایش.
  10. طالبی‌انوری، علی، میردهقان فراشاه، مهین‌ناز، عبدالکریمی، سپیده، درزی، قاسم (1398). «بررسی استعاره‌های شیئی در جزء‌های بیست و شش تا سی‌ام قرآن»، پژوهش‌های زبانشناختی قرآن، دورة 8، شمارة 2، صص:1-20.
  11. طالبی‌انوری، علی، میردهقان فراشاه، مهین‌ناز، عبدالکریمی، سپیده، درزی، قاسم (1397). «تبیینی شناختی بر استعاره‌های شباهت‌بنیاد در یازده جزء پایانی قرآن‌مجید»، زبان‌شناخت، نسخه 9، صص: 47-73.
  12. فقهی‌زاده، عبدالهادی (1397)، نحو کاربردی 1. انتشارات دانشگاه قرآن و حدیث.
  13. قاسم‌پور، محسن و حیدری، اکرم (1395)، «بررسی تطبیقی روش تفسیر روایی، در دو تفسیر طبری و ابن کثیر»، تفسیر و زبان قرآن، شماره هشتم، صص66-47.
  14. قهرمانی، علی و مطهر محمدطاهر (1397)، «ارزیابی معانی اسلوب تعجب در قرآن با ترجمه فارسی زبانان با رویکرد نحوی- تفسیری»، سومین کنفرانس بین المللی دستاورهای نوین پژوهشی در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی و فرهنگی: کرج.
  15. کشفی، عبدالرسول (1382)، دستور کاربردی زبان عربی (آموزش نحو)، قم: کتاب طه.
  16. لاجوردی، سید عدنان (1388)، نحو عربی2، دانشکده مجازی علوم و حدیث.
  17. معزی پور، فرهاد (1397)، «را نشانه مبتدای ثانویه؟»، نامه فرهنگستان، شماره 14، صص 128-75.
  18. مکارم شیرازی، ناصر (1367)، ترجمه تفسیر المیزان، جلد 20، قم: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.

19.Boutin, M. E. (2004). Locative Predicates in Bonggi. < http://linguistics. Buffalo.edu/ people/ faculty/ Van Valin/ rry-html.>

20.Dowty, D. (1979). Word Meaning and Montague Grammar. Dordrecht: Reidel.

21.Foley, W. and R. D. VanValin, (1984). Functional Syntax and Universal Grammar. CUP.

22.Lambrecht, K. (1994). Information structure and sentence form. Cambridge: Cambridge University press.

23.Van Valin, R. D. (1993). Advances in role and reference grammar. Amsterdam and Philadelphia, John Benjamin.

24.Van Valin, R. D. (2001). An introduction to Syntax. Cambridge: Cambridge University.

25.Van Valin, R. D. (2005). Exploring the syntax-semantics interface. Cambridge: Cambridge University Press.

26.Van Valin, R. D. and R. J. LaPolla, (1997). Syntx, structure, meaning and function. Cambridge: Cambridge University Press.

  1. Vendler, Z. (1967). Linguistics in Philosophy. Ithaca: Cornell University Press.

 

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار