بررسی تأثیر مضامین قرآنی در دیوان شعر ابراهیم گلشنی بردعی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد دهاقان

2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

چکیده

ابراهیم گلشنی بردعی یکی از عارفان بزرگ طریقۀ خلوتیه و از سنّیهای متعصب بود که شخصیت ادبی و عرفانی وی در نزد اهل تحقیق و ادب چندان شناخته نیست. گلشنی در عرفان صاحب طریقت خاص بود و مریدان زیادی داشت چنانکه طریقۀ گلشنی در سرزمینهای عثمانی و مصر، منسوب به اوست. گلشنی بردعی یکی از خیل شاعرانی است که می توان در شعر وی تأثیر بسیار بالای قرآن را مشاهده کرد.  آشنایی عمیق و گسترۀ وی با آموزه­های قرآنی باعث شده است که کلام وی به صورت­های مختلف دربرگیرندۀ مضامین قرآنی باشد. این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، هدف آن بررسی تأثیر قرآن در نسخۀ خطی دیوان وی است که در کتابخانۀ فاتح استانبول به شمارۀ 3866 نگهداری می­شود. مهمترین محورهای این پژوهش، بررسی آرایه­هایی چون تضمین، تلمیح و اقتباسات قرآنی است که دو شیوۀ تأثیر واژگانی و گزاره‌ای را در بر می‌گیرد. نتایج این بررسی نشان می­دهد که گلشنی در مبحث تلمیح و اقتباس بیشترین تأثیر از قرآن پذیرفته است و بیشترین تلمیحات وی مربوط به داستان­های پیامبران است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Impact of Qur'anic Themes on Diwan-e Ebrahim Golshani Bardaie

نویسندگان [English]

  • hasan shabani 1
  • Ahmad Reza Yalameha 2
1 dehaghan un
2 Islamic Azad University Dehaghan
چکیده [English]

Ebrahim Golshani Bardaie was one of the great mystics of Khalwatiyya and a fanatical Sunni, whose literary and mystical character is not known widely enough by scholars. Golshani had his own tariqah in mysticism and had many disciples, and the Golshani tariqah in the Ottoman lands and Egypt is attributed to him. Golshani Bardaie is one of the many poets in whose poetry the strong effect of the Qur'an can be observed. His deep and extensive acquaintance with the Qur'anic teachings has made his words in various ways incorporate Qur'anic themes. The present descriptive-analytic study aimed to investigate the effect of the Qur'an on the manuscript of his Diwan, which is stored in Fatih Library in Istanbul with the accession number of 3866. The main focus of this study is examining literary devices such as literary tazmin, allusion, and Qur'anic adaptations that embrace both lexical and propositional methods of influence. The results show that Golshani's work was chiefly influenced by the Qur'an in allusion and adaptation, and most of his allusions relate to the stories of the prophets.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur'anic impact
  • Golshani Bardaie
  • lexical and propositional influence
  • allusion
  1. قرآن کریم
  2. ابن یوسف شیرازی، ضیاءالدین،(1353) فهرست کتابخانه مجلس شورای ملی، تهران،.
  3. انوشه، حسن، (1383). دانشنامه ادب فارسی، ادب فارسی در آناتولی و بالکان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  4. براون، ادوارد (1345) تاریخ ادبیات ایران، ، ترجمه رشید یاسمی، جلد سوم، تهران: ابن سینا
  5. تربیت محمدعلی(1312). دانشمندان آذربایجان، تبریز: بنیاد کتابخانه فردوسی.
  6. حاجی خلیفه مصطفی بن عبدالله (1982). کشف الظنون،  لبنان، دارالحیات تراث العربی.
  7. راستگو، سیدمحمد(1387) تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سمت.
  8. ریاحی، محمدامین(1369). زبان فارسی در قلمرو عثمانی، چاپ اول، تهران: مروی.
  9. شمیسا، سیروس(1382) سبک شناسی شعر، تهران: میترا.
  10. شیخى محمد افندى،(1989). وقایع‌الفضلاء، در شقایق نعمانیه و ذیللرى، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة.
  11. کزازی، میرجلال‌الدین(1373). زیبایی شناسی سخن پارسی، چاپ اول، تهران: مرکز.
  12. گلشنی بردعی، ابراهیم(بی تا) نسخه خطی دیوان گلشنی کتابخانه فاتح استانبول به شماره3866.
  13. گولپینارلی عبدالباقی (1382). مولویه پس از مولانا، ترجمه و توضیح توفیق.ه. سبحانی،  تهران: نشر علم.
  14. مدرس تبریزی، میرزا محمدعلی(1369). ریحانه‌الادب، تهران: انتشارات خیام.
  15. منزوی، احمد(1386) فهرستواره کتابهای فارسی، تهران: دایره المعارف بزرگ اسلامی.
  16. همایی، جلال‌الدّین(1389). فنون بلاغت و صناعات ادبی، جلد دوّم (صنایع بدیع و سَرَقات ادبی)، چاپ سوّم، تهران: توس.