بررسی چیستی و جایگاه مبانی زبانی ـ ادبی در اختیار قرآئات در تفسیر مجمع البیان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادگروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیّات ، دانشگاه قم، ایران

2 دانشجوی دکترای تفسیر تطبیقی دانشکده الهیّات ومعارف اسلامی دانشگاه قم

چکیده

امین الإسلام طبرسی در کتاب «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»، نزول و ابلاغ قرآن را مطابق یک قرآئت می داند و حتّی یک حرف از قرآن را مشمول ضیاع تلقّی نمی کند. او اختلاف در قرآئت را متعلّق به دوره بعد از ابلاغ قرآن می شمرد و نیز در مواضع اختلاف قرآئات، قرآن و قرآئات را دو حقیقت متمایز نمی داند، بلکه معتقد به وجود علم اجمالی به قرآئت وحیانی می شود و لذا تلاش می کند تا با اتّخاذ برخی مبانی، از جمله برخی مبانیِ زبانی ـ ادبی، قرائت وحیانی را در این مواضع به صورتی قطعی تعیین و یا به صورت ظنّی ترجیح بدهد. این مقاله با در پیش گرفتن روشی توصیفی ـ تحلیلی، به استقرای خصوصِ مبانی زبانی ـ ادبی یاد شده می پردازد و علاوه بر توضیح عناصر مفهومی آنها، جایگاه استفاده از آنها را نیز از نظر علاّمه طبرسی بیان می کند و در نهایت به نقد و بررسی مبانی یاد شده می پردازد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Review of the Nature and Position of Linguistic-Literary Principles in Selecting Readings in Majma' al-Bayan

نویسندگان [English]

  • seyyed reza moaddab 1
  • ali khoshnevis 2
1 Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Sciences, Qom University, Iran
2 University of Qom,Qom,Iran
چکیده [English]

 
Shaykh Tabarsi believes that firstly the sending down and proclamation of the Qur'an is just based on one reading; secondly he does not consider even one letter of the Qur'an as futile, thirdly, he accounts the reading diversity to appear after the proclamation of the Qur'an, and fourthly, does not regard the Qur'an and the readings as two distinct realities but believes in the synoptic knowledge of the divine reading and tries to definitely determine the divine reading or prefer it via conjecture and through adopting a number of principles including some linguistic-literary ones. Using a descriptive-analytical method, the present research analyzed the characteristics of the aforementioned principles and besides explaining their conceptual elements, states the position of their usage from Shaykh Tabarsi's view and eventually scrutinizes these principles.
Keywords: the Qur'an, readings, preference, principles, Majma' al-Bayan

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur'an
  • readings
  • preference
  • principles
  • Majma' al-Bayan

مراجع

  1. ابن‏الأنباری، عبدالرّحمن‏بن محمّد، (1362)، البیان فی غریب إعراب‏القرآن، قم، مؤسّسة دار‏الهجرة.
  2. ابن منظور، محمّد بن مکرّم، (بی تا)، لسان العرب، بیروت، دار صادر.
  3. ابو حیّان، محمّد بن یوسف، (1420هـ .ق.)، البحر المحیط فی التّفسیر، بیروت، دار الفکر.
  4. بروجردی، حسین بن رضا، (1416هـ .ق.)، تفسیر الصّراط المستقیم، قم، انصاریان.
  5. بنّاء، احمد بن محمّد، (1422هـ .ق.)، إتحاف فضلاء البشر فی القرآئات الأربعة عشر، بیروت، دار الکتب العلمیّة.
  6. تفتازانی، مسعود بن عمر، (بی تا)، المطوّل و بهامشه حاشیة السّید میر شریف، قم، مکتبة الدّاوری.
  7. جوهری، اسماعیل‏بن حمّاد، (بی‏تا)، الصّحاح تاج‏الّغة و صحاحالعربیّة، بیروت، دار العلم للملایین.
  8. دانی، ابوعمرو عثمان‏بن سعید، (1428هـ .ق.) جامع‏البیان فی‏القرآئات‏السّبع، اِمارات، جامعة الشّارقة.
  9. رضوان، عمربن ابراهیم، (1413هـ .ق.)، آراءالمستشرقین حول‏القرآن‏الکریم و تفسیره، ریاض، دار طیبة.

10. زرکشی، محمّد بن بهادر، (1410هـ .ق.)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت، دار المعرفة.

11. سیوطی، عبدالرّحمن بن ابی بکر، (1421هـ .ق)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دار الکتب العربی.

12. عسکری، حسن بن عبدالله، (بی تا)، الصّناعتین الشّعر و الکتابة، بیروت، مکتبة العصریّة.

13. طبرسی، فضل بن حسن، (1408)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة.

14. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407هـ .ق.)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیّة.

15. مدرّس افغانی، محمّدعلی، (1362)، المدرّس‏الأفضل فی ما یرمزو یشار إلیه فی‏المطوّل، قم، دار الکتاب.

16. مرتضی زبیدی، محمّد بن محمّد، (بی تا)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دار الفکر.

17. معرفت، محمّد هادی، (1415)، التّمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسّسة النشر الإسلامی.

18. نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی قم، (1394)، جامع تفاسیر نور3، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی قم.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار