تحلیل داستان‏های قرآنی براساس نظریه کنشی گریماس

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه ادبیات و زبان فارسی دانشگاه اراک

چکیده

تحلیل و بازخوانی روایت­های قرآنی بر اساس نظریه­های جدید، می­تواند در شناخت بیش­تر و عمیق­تر این کتاب کریم مؤثر واقع شود. این جستار به روش توصیفی-تحلیلی درپی تحلیل برخی حکایت ­های قرآنی مثل داستان حضرت یوسف(ع)، حضرت ابراهیم(ع)، حضرت یونس(ع) و حضرت ایوب(ع)، براساس نظریۀ الگوی کنشی گریماس است؛ براین اساس روایت­های نامبرده با توجه به موقعیت روایی آن­ها دسته­بندی شده، سپس شخصیت­های هر موقعیت روایی بررسی و تحلیل شده است. شش نقش اصلی یا به تعبیر گریماس «کنش­گر» در این روایت­ها، بازیابی شده است که عبارتند از:کنش­گزار یا فرستنده، کنش­گراصلی یا فاعل، هدف، کنش­یار، کنش­پذیر یا دریافت کننده و ضدکنش­گر. بررسی­های این تحقیق نشان می­دهد، ساختار بسیاری از داستان­های قرآن به روش نظریه الگویی کنشی گریماس قابل نقد و بررسی است و اصول و مبانی کلی الگوی کنشی گریماس درباره حکایت­ های قرآنی کاملاً قابلیت انطباق دارد و نتایج آن با دستاوردهای گریماس در بحث بررسی شخصیت به عنوان یکی از عناصر اصلی داستان قابل تطبیق است
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Qur'anic Stories Using Greimas's Actantial Model

نویسنده [English]

  • FATEME SULTANI
arakunivercity
چکیده [English]

                                                                                                                                                           
Analysing and revising Qur'anic stories by means of new theories can be effective in more developed recognition and deeper understanding of the Holy Qur'an. The present descriptive-analytical study aimed to analyse the Qur'anic stories comprising the stories of Prophet Joseph (PBUH), Prophet Ibrahim (PBUH), Prophet Jonah (PBUH) and Prophet Jacob (PBUH) drawing on Greimas's actantial model. In so doing, the narratives mentioned were categorized, then the characters in each narration were reviewed and analysed. Six major roles or as Greimas puts it 'actor' were extracted in the narratives. The actors consisted of sender, subject, object, helper, receiver and opponent. This findings show that the structure of many Qur'anic stories can be reviewed using Greimas's actantial model, the general principles of this model are fully in line with the Qur'anic stories and the results are analogous with Greimas's achievements in the study of personality as one of the main elements of stories.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Greimas's actantial model
  • narrative
  • the holy Qur'an
  • Qur'anic stories

مراجع

1)       اخوت، احمد، (1371)، دستور زبان داستان، اصفهان ، نشر فردا .
2)       اسکولز، رابرت،(1379)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، آگاه.
3)       پراپ، ولادیمیر ،(1368)، ریخت شناسی قصه، ترجمه کاشگیر. تهران، نشر روز.
4)       خلف‏الله، محمد احمد، (1999 م)، الفن‏القصص فی القرآن، چاپ چهارم، موسسه الانتشار العربی.
5)       ریمون کنان، شلومیت،( 1387)، روایت داستانی، بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حری تهران، نیلوفر.
6)       سلدن رامان و دیگران، (1384) ،راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران، طرح نو.
7)       شیخ امین ، بکری (1994م) ، نظریه التصویر الفنی فی القرآن ،در العلم الملایین ، العربی.بیروت.
8)       فخررازی،محمدبن عم(1371)،تفسیرکبیر،ترجمه علی اصغر حلبی،تهران:اساطیر.
9)       قطب، سید (بی تا)، التصویر الفنی فی القرآن، داراشروق، بیروت.
10)    مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، (1377)، « تفسیر نمونه»، جلد نهم و نوزدهم، چاپ شانزدهم، دارالکب الاسلامیه، تهران.
 
11)          حبیبی علی‏اصغر، مجتبی بهروزی و ابراهیم خلیفه(1391)، «واکاوی  مؤلفه­های روایی داستان­های قرآن کریم»
12)    دو فصلنامه تخصصی پژوهش­های میان رشته­ای قرآن کریم. سال دوم. شماره دوم ، تابستان و پائیز،ص 49-37.
13)    خادمی، نرگس و ابوالقاسم قوام،«شخصیت کنیزک در مثنوی معنوی»،  فصلنامۀ علمی- پژوهشی نقد ادبی، س4، ش13 بهار،صص1390، صص91-115.
14)    فاطمی، سیدحسین و مریم دُر پر، (1388)، «ساز و کار شخصیت­ها در خسرو و شیرین نظامی» (ادبیات وعلوم انسانی سابق)، جستارهای ادبی مجلۀ علمی- پژوهشی، شماره چهارم ،صص54-77.
 
15)  Greimas, A. J. (1983). Stractral semantics: An Attempt at a Method.
16)  ebraksa Press.
17)  Todorov T.(1969). Grammaire du DecPublished by University of Nameron paris: moutan
18)   Toolan, m (2001). Narrative critical linguistic introduction. London and new York : Rutledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار