کارکرد فرانقش متنی در سوره همزه بارویکرد زبانشناسی نقش گرای هلیدی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

چکیده

نظریه نقش گرای هلیدی مبتنی بر سه سطح معنایی است که از آن ها به عنوان سه فرانقش اندیشگانی ،بینا فردی و متنی یاد می شود .در این پژوهش  سعی بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی، بند­های آیات سوره همزه از منظر فرانقش متنی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که بسامد آغاز گر نشاندار سبب برجسته سازی و القاء بهتر پیام به مخاطب و متناسب با فضای گفتمانی سوره است. هم چنین اطلاع نو در این سوره بیشترین بسامد را دارد؛ زیرا فضای سوره با نفرین و انذار و تهدید جمع آوری کنندگان مال و ثروت «الَّذِی جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ» و عیب جویان «وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ» است.  انسجام دستوری و واژگانی و پیوندی موجب یکپارچگی متن شده و در ارتباط و تبادل منطقی با یکدیگر قرار دارند، که مخاطب را در فهم بهتر متن قرآن یاری می رسانند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Textual Metafunction in Surah Al-Humazah: A Hallidayian Functional Linguistic Approach

چکیده [English]

The systemic functional theory of Halliday is based on three levels of semantics, known as ideational, interpersonal, and textual. The present descriptive-analytical research aimed to study the clauses of ayahs of Surah Al-Humazah from the point of view of textual metafunction. The findings showed that the frequent use of marked theme has highlighted and better conveyed the message to the audience and this usage fits the discourse space of the surah in question. Furthermore, new information in this surah has the highest frequency because the surah makes use of curse, warning, and threatening of the accumulators of property and wealth ("who amasses wealth and counts it") as well as faultfinders ("Woe to every backbiter, slanderer"). Grammatical and lexical coherence and linking, which are in a logical exchange with each other, has made the text integrated, helping the readers to better understand the Qur'anic text.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur'an
  • Surah Al-Humazah
  • Halliday
  • functional linguistics
  • textual metafunction

مراجع

  1. آقاگل­زاده، فردوس، (1392)، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، تهران: نشر علمی.
  2. احمدزاده، سیدمصطفی، (1387)، تفسیر زبان­شناختی سورۀ عصر، مطالعات اسلامی علوم قرآن و حدیث، سال چهارم، شماره پیاپی 3/81. صص 11-35.
  3. بهنام، بیوک، (1381)، جایگاه نقد ادبی نهج­البلاغه، تحلیل زبان­شناختی گزیده­هایی از کلام علی (ع)، مقالات و بررسی­ها، دانشگاه شیراز، ش 17.
  4. جرجانی، عبدالقاهر، (1984)، دلائل الإعجاز، تعلیق محمود عمر شاکر، قاهره: مکتبه الخانجی.
  5. حرّی، ابوالفضل، (1388)، کارکرد تصریف در دو سورۀ قرآنی ناظر به داستان آفرینش در پرتو فراکارکرد متنی هلیدی، پژوهش­های زبان­های خارجی، ش 55. صص 101-116.
  6. دبیرمقدم، محمد، (1387)، زبانشناسی نظری، تهران: سمت.
  7. رفسنجانی، علی­اکبر، (1385)، تفسیر راهنما، چاپ دوم، ج 20، قم: بوستان کتاب.
  8. روبینز، آر. اچ، (1393)، تاریخ مختصر زبان­شناسی، ترجمه: علی­محمد حق­شناس، چاپ 12، تهران: نشر ماد.
  9. سلیمی، علی، نادری، سمیه، (1396)، خوانش ساختار بازنمودی قرآن بر اساس رویکرد نقش­گرا (مطالعه موردپژوهانه: سوره طاها)، فصلنامه پژوهش­های ادبی-قرآنی، سال پنجم، شماره اول. صص 129-149.
  10. سیدقطب، ابراهیم‏بن‏شاذلی، (1387)، فی ظلال‏القرآن، مترجم مصطفی خرمدل، ج 6، تهران: احسان.
  11. صادقی، علی؛ نقی­زاده، حسن و طباطبایی، سید محمد­کاظم، (1394)، تفسیر ساختاری سوره کوثر بر پایه نظریه زبان­شناسی نقش­گرای نظام­مند هلیدی، مجله مطالعات تفسیری، ش 22، صص 45-66.
  12. صلح­جو، علی، (1377)، گفتمان و ترجمه، تهران: نشر مرکز.
  13. طالقانی، سیدمحمود، (1381)، پرتوی از قرآن، ج 5، تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ پنجم.
  14. طبرسی، فضل­بن­حسن، (1380)؛ مجمع­البیان، مترجم علی کرمی، چاپ اول، تهران: فراهانی.
  15. عزیزخانی، مریم؛ سلیمانزاده، سیدرضا و شاملی، نصرالله، (1396)، کاربست دستور نقش­گرای هلیدی بر سوره انشراح، فصلنامه پژوهش­های ادبی-قرآنی، سال پنجم، شماره چهارم. صص 65-95.
  16. قرشى، سید على اکبر، (1377)، تفسیر احسن الحدیث، سوم، تهران، بنیاد بعثت.
  17. کریمی فیروزجائی، علی، (1377)، انسجام واژگانی در قرآن مجید، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
  18. مجیدی، ستاره، (1390)، ساخت اطّلاع در زبان فارسی در چارچوب دستور نقش گرای نظام­مند و دستور نقش و ارجاع. فصلنامه فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ش 7، ویژه­نامه، صص 183-208.
  19. مشکوه­الدینی، مهدی، (1388)، سیر زبانشناسی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ پنجم.
  20. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، (1366)، تفسیر نمونه، ج 27، چاپ چهل و یکم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  21. مهاجر، مهران، نبوی، محمد، (1376)، به سوی زبان­شناسی شعر؛ رهیافتی نقش­گرا، تهران: نشر مرکز.
  22. یارمحمدی، لطف الله، (1383)، گفتمان­شناسی رایج و انتقادی، تهران: هرمس، چاپ اول.
  23. هلیدی، مایکل؛ حسن، رقیه، (1393)، زبان، بافت و متن ابعاد زبان از منظر نشانه­شناسی اجتماعی، مترجم محسن نوبخت، تهران: سیاهرود. چاپ اول.

 

  1. Gutwinski, waldemar (1973), cohesion in Literary Texts. Paris: Mouton.
  2. Halliday. M. A. K and Roqie Hassan (1976), Chesion in English. London: London.
  3. Halliday. M. A. K. and Christian Matthiessen. (2004). An Introduction to Functional Grammar. Third edition. London: Oxford University press.
  4. Halliday. M.A. K (1994), Systemic theory. In Asher. R. E. (ed).
  5. Thompson, Geoff (2009). Introducing Functional Gramer. 2nded. London: Arnold publication.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار