بـررسـی تـأثیـر داستـان هـای قـرآنـی بر افسانه های عاشقانۀ لری بر مبنای نظریۀ ترامتنیّت ژنت

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شیراز

چکیده

ارتباط متنی با متن­های دیگر از موضوع­هایی مهم است که ساختارگرایی و پساختارگرایی به آن می­پردازد. ژنت در ترامتنیّت به بررسی تأثیرات یک متنِ اساس به عنوان پیش­متن بر متن یا متن­های دیگر(بیش­متن) می­پردازد. نظریۀ ترامتنیّت بهره­گیری متون از یکدیگر را براساس پنج نوع رابطۀ بینامتنیّت، فرامتنیّت، پیرامتنیّت، سرمتنیّت و بیش­متنیّت می­داند. در این مقاله به بررسی تأثیر داستان­های قرآنی بر افسانه­های عاشقانه­ی لری بر مبنای نظریۀ ترامتنیّت ژنت پرداخته می­شود. هدف پژوهش نشان دادن چگونگی تأثیرپذیری افسانه­های لری(بیش­متن) از داستان­های قرآنی(پیش­متن) از منظر بینامتنیّت و بیش­متنیّت و بررسی دلایل شکل­گیری رابطۀ فرامتنی افسانه­ها با داستان­های قرآنی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. خواننده با مطالعۀ این مقاله در می­یابد که افسانه­های عاشقانۀ لری با داستان­های قرآنی رابطۀ بینامتنی صریح و بیش­متنیّت از نوع همان­گونگی و تراگونگی با روش گشتار کمی و کاربردی دارند. هم­چنین به دلیل ماندگاری باورهای اسطوره­ای در حافظۀ جمعی مردم، برخی افسانه­ها رابطۀ فرامتنی با داستان­های قرآنی دارند. شایان یاد است که برخی از افسانه­ها ممکن است فقط یک رابطه با داستان­های قرآنی داشته­باشند، ولی برخی افسانه­ها هر سه نوع ارتباط را با داستان­های قرآنی داشته ­باشند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Qur'anic Stories on Luri's Romantic Legends Based on Genette's Theory of Transtextuality

نویسندگان [English]

  • zarrin taj varedi 1
  • mahmood rezai dashtarjene 1
  • soodabe keshavarzi 2
1 shiraz university
2 shiraz university
چکیده [English]

The relationship between one text and other texts, is one of the important discussions addressed in structuralism and poststructuralism. In his transtextuality, Genette focuses on the effects of one hypotext on another text or other texts (hypertext). The theory of transtextuality considers how texts make use of each other based on the five types of relations comprising of intertextuality, metatextualtiy, paratextuality, architextuality, and hypertextuality. The present paper discusses the effect of Qur'anic stories on the Luri's romantic legends based on Genette's theory of transtextuality. This descriptive-analytical study aims to show how Lari's legends, i.e. hypertexts, have used the Qur'anic stories, i.e. hypotexts, in terms of intertextuality and hypertextiality and to examine the reasons for the formation of the metatextual relationships between legends and Qur'anic stories. By reading this paper, the readers will find out that Luri's romantic legends have with Qur'anic stories an explicit intertextual relationship and a hypertextul relationship of imitation and transformation using quantitative transformation and pragmatic transformation method. Additionally, because of the persistence of legendary beliefs in the collective memory of people, some legends have a metatextual relationship with Qur'anic stories. It is worth mentioning that some legends may have only one type of relationship, but others may have all the three types of relationship, with Qur'anic stories.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur'an
  • story
  • narration
  • beginning

مراجع

  1. آموزگار، ژاله(1374)، تاریخ اساطیری ایران، تهران، سمت.
  2. الیاده، میرچا(1389)، رساله در تاریخ ادیان، مترجم: جلال ستاری، تهران، سروش.
  3. آلن، گراهام(1380)، بینامتنیّت، ترجمۀ پیام یزدان­جو. تهران، مرکز.
  4. بتلهایم، برونو(1381)، افسون افسانه­ها، ترجمۀ اختر شریعت­زاده، تهران، هرمس.
  5. پرون، استیوارد(1381)، اساطیر رم، مترجم: محمدحسین باجلان­فرخی، تهران، اساطیر.
  6. دادگی، فرنبغ(1390)، بندهش، گزارنده مهرداد بهار، تهران، توس.
  7. درویشیان، علی اشرف و خندان، رضا(1380)، فرهنگ افسانه­های مردم ایران، جلد 7 و 8، تهران، کتاب و فرهنگ.
  8. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1381)، فرهنگ افسانه­های مردم ایران، جلد 10، تهران، کتاب و فرهنگ.
  9. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1382)، فرهنگ افسانه­های مردم ایران، جلدهای 12، 13 و 14، تهران، کتاب و فرهنگ.
  10. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1383)، فرهنگ افسانه­های مردم ایران، جلد 5 و 16، تهران، کتاب و فرهنگ.
  11. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1384)، فرهنگ افسانه­های مردم ایران، جلد 8، تهران، کتاب و فرهنگ.
  12. ذوالفقاری، حسن(1394)، زبان و ادبیّات عامه ایران، تهران، سمت.
  13. رحمانیان، داریوش(1379)، افسانه­های لری، تهران، نشر مرکز.
  14. رضی، هاشم(1379)، حکمت خسروانی، تهران، بهجت.
  15. فریزر، جیمزجرج(1387)، شاخۀ زرین، مترجم: کاظم فیروزمند، تهران، آگاه.
  16. مکاریک، ایرنا ریما(1393)، دانش­نامۀ نظریه­های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران، آگه.
  17. یاحقی، محمدجعفر(1391)، فرهنگ اساطیر و داستان­واره­ها در ادبیّات فارسی، تهران، فرهنگ معاصر.
    1. Genette Gerard(1982).Palimpsests La Literature au Second Degree. Paris, Seuil.
  18. آموزگار، ژاله(1386)، «دیوها در آغاز دیو نبودند»، زبان، فرهنگ، اسطوره، تهران: معین. صص 339- 349.
  19. ذوالفقاری، حسن؛ باقری، بهادر(1392)، «پیامبران در قصّه­های بلند عامیانه»، فصلنامۀ زبان و ادبیّات دانشگاه تهران، سال 3، ش 2، صص  77- 95.
  20. سرکاراتی، بهمن(1350)، «پری؛ تحقیقی در حاشیۀ اسطوره­شناسی تطبیقی»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تهران.
  21. نامورمطلق، بهمن(1386)، «ترامتنیّت مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متن­ها»، پژوهش­نامه علوم انسانی، شمارۀ 56، صص 83- 98.

Wagner, Frank. (2002). Les hypertexts en questions (note sur les implications théoriques,de l'hypertextualité), Étudeslittéraires, N. 34. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار