مقایسه تحلیلی استعاره های مفهومی در قرآن کریم و اشعار عصر نزول

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری دانشگاه الزهرا

2 عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا

3 دانشیار پژوهشکده زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده


استعاره یکی از عمومی‌ترین و پرکاربردترین فرآیندهای شناختی است که می‌تواند بازنمود ویژگی‌های فرهنگ و ایدئولوژی یک جامعه یا یک مکتب باشد. بر مبنای نظریه "استعاره مفهومی"، در استعاره‌ها و عبارات زبانی‌شان، شناخت و فرهنگ با یکدیگر درمی‌آمیزند و به یک ترکیب مفهومی واحد بدل می‌شوند و آن‌چه را که استعاره مفهومی می‌نامیم به همان اندازه که شناختی است، ماهیت‌های فرهنگی نیز دارد. براین اساس شکل‌گیری استعاره‌های مفهومی قرآن کریم را با فرهنگ عصر نزول مرتبط دانسته و در پژوهش حاضر با روش تحلیلی-تطبیقی، با مقایسه عبارات استعاری در دو بخش اشعار جاهلی و آیات قرآن کریم، تبیین جدیدی از گفتمان ارتباط قرآن و فرهنگ عصر نزول به‌دست آمده است. قرآن کریم جهت ساخت استعاره‌های مفهومی خود از فرهنگ عصر نزول بهره گرفته و با تحول در حوزه‌های مقصد استعاره‌ها، محوریت دنیا و زندگی مربوط به آن را در استعاره‌های اشعار جاهلی به محوریت توحید در عبارات استعاری خود تغییر داده و با ترسیم جهان‌بینی وحی درون استعاره‌ها، فرهنگ نوینی را پایه‌گذاری کرده است. از دیگر نتایج این پژوهش این است که نظریه "متأثر بودن وحی از فرهنگ عصر نزول" را نفی می‌کند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparison of Conceptual Metaphors in the Holy Qur’an and in the Poetry of the Revelation Era

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Shirin Hejazi 1
  • Parvin Baharzadeh 2
  • Azita Afrashi 3
1 PhD from Alzahra University; Email: sshhejazi@gmail.com
2 Faculty Member, Alzahra University; Email: Bahar-p@azahra.ac.ir
3 Associate Professor, Research Center for Linguistics, Institute for Humanities and Cultural Studies; Email: a.afrashi.ling@gmail.com
چکیده [English]

Metaphor is one of the most common and widely-used cognitive processes that can represent the characteristics of the culture and ideology of a society or a school. According to the theory of conceptual metaphor, in metaphors and their linguistic expressions, cognition and culture are intertwined and become a single conceptual combination. What we call conceptual metaphor is as much cognitive as it is cultural in nature. Accordingly, we assume the formation of conceptual metaphors of the Holy Qur’an as related to the culture of the revelation era and in the present analytical-comparative study, by comparing metaphorical expressions in the poems of the Age of Ignorance and ayahs of the Holy Qur’an, a new explanation of the discourse of the relation between the Qur’an and the culture of the revelation era has been obtained. The Holy Qur’an has used the culture of the revelation era and by changing the target domains of metaphors, it has changed the centrality of the world and its related life in the metaphors of the poems of the Age of Ignorance to the centrality of monotheism in its metaphorical expressions, and has thus established a new culture by drawing a worldview of revelation within metaphors. Another finding of this research was that this theory negates "the revelation being influenced by the culture of the revelation era".
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Holy Qur’an
  • conceptual metaphors
  • poems of the Age of Ignorance
  • culture of the revelation era
  • worldview of revelation

مراجع

  1.  

    1. قرآن کریم
    2. آیتی، عبدالمحمد، (1387)، معلقات سبع، تهران: سروش.
    3. ابودیب، کمال، ( 1393)، صور خیال در نظریه جرجانی، مترجمان: فرزان سجودی و فرهاد ساسانی، تهران: نشر علم.
    4. ابن‌عاشور، محمدطاهر،( 1420)، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت: موسسه التاریخ العربی.
    5. احمد الراغب، عبدالسلام، (1387)، کارکرد تصویر هنری در قرآن کریم، مترجم: سید حسین سیدی، تهران: انتشارات سخن.
    6. افراشی، آزیتا، (1395). مبانی معناشناسی شناختی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    7. ........................(1397)، استعاره  و شناخت، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    8. .....................، «نگاهی به تاریخچه مطالعات استعاره»، (1383)،  استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی آفرینی، گردآورنده: فرهاد ساسانی، تهران: سوره مهر.
    9. الکوّاز، محمد کریم، (1386)، سبک‌شناسی اعجاز بلاغی قرآن، مترجم: سید حسین سیدی، تهران: سخن.
    10. تیلور، جان‌آر و لیتلمور، جانت، (1396)، راهنمای زبان‌شناسی شناختی، مترجمان: وجیهه و نجمه قرشی، تهران: نشر نویسه.
    11. جرجانی، عبدالقاهر، (1954)، اسرار البلاغه، استانبول: مطبعه وزاره المعارف.
    12. زمخشری، محمود، (1407)،  الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، چاپ اول، بیروت: دارالکتاب العربی.
    13. سجودی، فرزان، ( 1387)،  نشانه‌شناسی کاربردی، تهران: علم،.
    14. -‌ سیدی، سید حسین، (1390)، تغییر معنایی در قرآن، تهران: سخن.
    15. شفیعی کدکنی، محمدرضا، ( 1358)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
    16. شنتمری، یوسف بن سلیمان، بی‌تا،  اشعار الشعراء السته الجاهلین، بیروت: دارالافاق الجدیده.
    17. طبرسی، فضل بن حسن، ( 1375)، ترجمه تفسیر جوامع الجامع، مشهد: استان قدس رضوی.
    18. عبید بن الابرص، (1958)، دیوان ، بیروت.
    19. فضیلت، محمود، (1387)، زیباشناسی قرآن، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت).
    20. کووچش، زلتان، ( 1394)،  استعاره در فرهنگ، مترجم: نیکتا انتظام، تهران: سیاهرود.
    21. لیکاف، جورج، «نظریه‌ی معاصر استعاره»، (1383)،  استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی آفرینی، ترجمه: فرهاد ساسانی، تهران: سوره مهر.
    22. المفضلیّات، ( 1942)، دیوان، ویرایش شاکر و عبدالسلام هارون، قاهره.
    23. مقیمی‌زاده، محمد مهدی،( 1395)، بررسی و تحلیل تطبیقی استعاره در بلاغت اسلامی و نظریه استعاره بر اساس کتابی از پانتر، رساله دکتری، استاد راهنما: تقی‌پور نامداریان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    24. نیلی‌پور، رضا، ( 1394)، زبا‌شناسی شناختی، تهران: هرمس.
    25. Lakoff,G. Johnson, M. (2003). Metaphor We Live by.Chicago and Londan: University of Chicago Press
    26. Kovecses,z , 2010. Metaphor: A Practical Introduction, Edition, Oxford University press.

     

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار