معناشناسی واژه «قرأ» و بسامد کاربرد معادل‌های معنایی آن در ترجمه‌های فولادوند و الهی قمشه‌ای از قرآن مجید با رویکرد شناختی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان شناسی،واحدعلوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیارگروه زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار گروه زبان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی.

4 دانشیار علوم و قرآن حدیث دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

چندمعنایی از دیرباز در میان مترجمان و مفسران جایگاه ویژه‌ای داشته است. در میان زبان‌شناسان نیز بررسی روابط معنایی از جمله چندمعنایی حائز اهمیت است. درک قرآن مستلزم درک اجزاء مختلف آن است. اگر روابط معنایی مفاهیم قرآنی نادیده گرفته شود فهم قرآن ناقص خواهد بود چراکه چنین فهمی خطی و جزء نگراست. اما فهم روابط معنایی قرآن در شبکه‌های شعاعی و مرتبط با پدیده‌ها و مفاهیم قرآنی به خواننده قرآن یک فهم کلان‌نگر و فرآیندی می‌دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شبکه شعاعی واژه­ «قرأ» در تمام سوره‌های قرآن بر پایه معنی­شناسی شناختی است. در این مقاله، بر پایه رویکرد شناختی به بررسی شبکه شعاعی واژه «قرأ» پرداخته شد و میزان بسامد کاربرد معانی شعاعی و معنی سرنمون واژه مذکور در دو ترجمه فولادوند و الهی قمشه­ای مورد بررسی قرار گرفت. برای به دست آوردن معانی سرنمون ابتدا معانی مختلف در سه فرهنگ ابجدى الفبایى عربى فارسى ترجمه کامل المنجد الابجدى، قاموس قرآن و ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن استخراج گردید. ‏سپس از میان مجموع معانی بیان شده معنی سرنمون با استفاده از معیارهای تایلر و ایوانز (2003) شامل تصدیق معنی، تفوق در شبکه معنایی، استفاده در ساخت‌های ترکیبی و پیش‌بینی دستوری مشخص گردیده و در مرحله بعد نحوه انشعاب معانی شعاعی از معانی سرنمون حاصل گردید. تجزیه و تحلیل­ها نشان داد که ابزارهایی مانند بسط استعاری و طرحواره تصویری در بسط معنی سرنمون واژه «قرأ»، نقش اصلی را ایفا می‌کنند و در این میان، بسط استعاری بیشترین نقش را در گسترش معنی سرنمون ایفا می­کند. علاوه­براین، مشخص گردید که در ترجمه‌های مذکور تنوع معادل­یابی برای واژه «قرأ» براساس معنی سرنمون و معانی شعاعی بسیار محدود است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Cognitive Approach to the Semantic Analysis of the Qur’anic Word "Qara'a" and the Frequency of Using Its Semantic Equivalents in Fouladvand and Elahi Ghomshei's Translations

نویسندگان [English]

  • fatameh nosrati mumvandi 1
  • Hayat Ameri 2
  • RezaMorad Sahraei 3
  • Abbas Ashrafi 4
1 Department of Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Ira
2 Corresponding Author: Associate Professor of Linguistics, Tarbiat Modarres University
3 Associate Professor of Linguistics, Allameh Tabataba'i University
4 . Associate Professor of Quranic and Hadith Sciences, Allameh Tabataba'i University; Email: abbas.ashrafi@yahoo.com
چکیده [English]

Polysemy has had a special place among translators and interpreters from the far past. Analyzing semantic relations, including polysemy, is also important among linguists. Understanding the Qur’an requires understanding its various components. If the semantic relations of Qur’anic concepts are ignored, the understanding of the Qur’an will be incomplete because of being linear and partial. But understanding the semantic relations of the Qur’an based on radial networks and Qur’anic phenomena and concepts provides readers of the Qur’an with a holistic and process-like understanding. The present study aimed to study the radial network of the word "Qara'a" in all surahs taking a social cognitive approach. As a result, the usage of the radial meanings and the prototypical meaning of the aforementioned word were examined in two translations of the Qur’an by Fooladvand and Elahi Ghomshei. To this end, first, different meanings of Qara'a in three important dictionaries namely Farhang Abjadi Alefbaee Arabi Farsi, the Full Translation of Almonjad Alabjadi, Ghamous-e Qur’an, and Tarjomeh Va Tahghigh-e Mofradat Alfaz-e Qur’an Ba Tafsire Loghavi Va Adabi Qur’an, were obtained. In the next step to determine the radial meanings and the prototypical meaning of the word under study, Tyler and Evans (2003)’s criteria including confirmation of meaning, predominance in meaning network, being used in combined constructions, and grammatical prediction were used. In the final stage, how radial meanings are derived from the prototypical meaning was explained. The analysis showed that devices such as metaphorical expansion and image schema play the main role in expanding the prototypical meaning of the word "Qara'a". Meanwhile, metaphorical expansion plays the main role in expanding the prototypical meaning. Additionally, it was found that variation in finding equivalents for the word "Qara'a" based on the radial meanings and the prototypical meaning is very low and restricted.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive semantics
  • radial network
  • prototypical meaning
  • the language of the Qur’an
  • polysemy

مراجع

  1. ابوالفتوح رازی، حسین، (1365). روح‌الجنان و روح الجنان، مشهد: بیت النور. ‏‏‏‏
  2. بستانی، فوادافرام. (1375). فرهنگ ابجدى الفبایى عربى فارسى. ترجمه کامل المنجد الابجدى. مترجم: مهیار، رضا. ناشر: اسلامی. چاپ اول.  
  3. جانی پور، محمد و ایزدی، مهدی (1392). جستاری در تبارشناسی ماده «قرأ» در ساخت واژه «قرآن». دوره 2، ش 2، پاییز و زمستان 1392،ص 21-40.
  4. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1374). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن‏. مترجم: خسروى حسینى، غلامرضا. ناشر: مرتضوى. تعداد جلد:4.
  5. زرقانی، عبدالعظیم (1409ق). مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دارالکتاب العلمیه.‏
  6. طباطبایی، محمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: جماعه‏المدرسین فی‏الحوزه العلمیه.‏
  7. فخر رازی، محمدبن عمر (1420ق). مفاتیح‏الغیب (التفسیرالکبیر)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  8. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1410ق). کتاب العین، قم: انتشارات هجرت.
  9. قرشى بنابى، على‏اکبر. (1371). قاموس قرآن. ناشر: دار الکتب الإسلامیة، تعداد جلد: 7.

10. کاشانی، فتح‌الله، (1344).منهج الصادقین، تهران: راه حق.

11. مشکور، محمدجواد (1357). فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

12. معین، محمد، (1362). فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

 

  1. Encyclopaedia of the Qoran, (2001), jane Dammen MCA uliffe, Georgeton university, washington DC: Brill.‏
  2. ‏Johnson, M (1987). The body in the mind: the bodily basis of meaning, imagination and reason, Chicago, Chicago University Press.
  3. Lakoff, G, and M. Johnson (1980). Metaphors we live by, Chicago, Chicago University Press.
  4. Lakoff, G. (1987). Women, fire and dangerous things: what categories reveal about the mind, Chicago, Chicago University Press.
  5. Langacker, R. W. (2008). Cognitive Grammar: A Basic Introduction. Oxford: Oxford University Press.
  6. Lee, David. (2001). Cognitive Linguistics: An introduction. New York: Oxford University Press.
  7. Miller, G. A, and C. Fellbaum (1991). Semantic networks of English, Cognition, 41:197-229.
  8. Noldeke. Th. (1919), Geschichte des Qorans, ed. F. Schwally, London: Leipzig.‎
  9. Taylor, J. (1995). Linguistic categorization, 2nd edn, Oxford, Oxford University Press.
  10. Tyler, A, and V. Evans (2001). Reconsidering prepositional polysemy networks: the case of over, Language, 77, 4:724–65.
  11. Tyler, A, and V. Evans (2003). The semantics of English prepositions: spatial scenes, embodied meaning and cognition, Cambridge, Cambridge University Press.
  12. Vanhove, M. (2008). Towards a typology of semantic associations, Berlin: Mouton de Gruyter.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار