تحلیل فرمالیستی در لایه واژگانی سوره احزاب

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی گروه علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

3 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

 
تحلیل فرمالیستی یکی از روشهای نوین در مطالعه متن از طریق بررسی مشخصه­های متن در لایه­های آوایی، واژگانی و نحوی است که به کشف موضوع اصلی و جهان­بینی حاکم بر متن می‌انجامد؛ از این­رو می­توان گفت که تحلیل فرمالیستی در لایه واژگانی سوره‌های قرآن، راهی برای کشف ارتباط میان صورت و محتوای سوره و رهیافتی برای کشف موضوع اصلی سوره است. پژوهش حاضر به تحلیل فرمالیستی در لایه واژگانی سوره احزاب پرداخته است. این مطالعه در مقام پاسخگویی به این پرسش است که موضوع اصلی سوره احزاب چیست و الفاظ بکار رفته در سوره، چگونه با موضوع اصلی در ارتباطند؟ برای رسیدن به موضوع اصلی، سیاقهای سوره احزاب و آیات و الفاظ کلیدی در هر یک از آنها بررسی شده است. همچنین در لایه واژگانی به کشف مشخصه­های الفاظ بکار رفته در متن و پیوند آنها با موضوع اصلی سوره پرداخته شده است. این پژوهش بدست داده است که اطاعت، موضوع اصلی سوره است و معلوم شده است که کاربست معنادار الفاظ کلیدی دیگری همچون تقوا، عهد، اهل بیت، یعص و سلّموا، موضوع اصلی را تأیید و تقویت می­کند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Formalist Analysis of Lexical Layers in Surah Al-Aḥzāb

نویسندگان [English]

  • Hamideh Hasani Hosseinabadi 1
  • Delara Ne'mati Pirali 2
  • Sousan Ale-Rasoul 3
  • Abdol-Majid Talebtash 2
1 Department of Qur’an and Hadith, Islamic Azad University of Karaj
2 Corresponding Author: Associate Professor, Department of Qur’an and Hadith, Islamic Azad University of Karaj
3 Professor, Department of Qur’an and Hadith, Islamic Azad University of Karaj
چکیده [English]

 
Formalistic analysis is one of the new methods in studying a text by examining the characteristics of the text in phonetic, lexical and syntactic layers, which leads to the discovery of the main topic and the worldview dominant in the text. It can be said that formalist analysis in the lexical layer of Qur’anic surahs is a way to discover the relation between the form and content of the surah and an approach to discover the main topic of the surah. The current study, as a formalistic analysis of the lexical layer of Surah Al-Aḥzāb, aimed to answer the question of what the main topic of SurahAl-Aḥzāb is and how the words used in this surah relate to the main topic. In order to discover the main topic, the contexts of this surah, and the key ayahs and words in each of them were examined. Moreover, in the lexical layer, the characteristics of the words used in the text and their connection with the main topic of this surah were explored. The findings show that obedience is the main topic of SurahAl-Aḥzāb and it was found that the meaningful use of other key words such as piety, covenant, Ahl al-Bayt, Yaʿṣi and Sallimū confirms and strengthens the main topic.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • formalistic analysis
  • lexical layer
  • Surah Al-Aḥzāb
  • main topic
  • obedience

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. ابن‏جوزى، عبدالرحمن بن على. 1422ق، زاد المسیر فى علم التفسیر، لبنان – بیروت: دارالکتاب العربی
  3. ابن فارس، أحمد بن فارس. 1404ق، معجم مقاییس اللغه، قم، چاپ اول
  4. ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر
  5. احمدی، بابک. 1370ش، ساختار و تأویل متن، کرج: پایا
  6. باطنی، محمدرضا. 1393ش، مسائل زبان­شناسی نوین، تهران: آگه
  7. پور احمد، محمد و خلیل حکیمی­فر. 2/4/98. «میثاق در قرآن و عهد جدید»، ادیان و عرفان، 1397ش. سال 51. شماره 2. 227-203
  8. تاج­بخش، اسماعیل. 24/4/92. «اهل بیت در آیه تطهیر»، سراج منیر. 1391ش. دوره 3. شماره9. 94-80
  9. حوی، سعید. 1426ق، الاساس فى التفسیر، مصر، قاهره: دار السلام، چاپ ششم
  10. خامه­گر، محمد. 2018م، اصول و قواعد کشف استدلالی غرض سوره­های قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
  11. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1369ش، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، غلامرضا حسینی خسروی. تهران: مرتضوی
  12. زحیلى، وهبه. 1411ق، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، سوریه – دمشق: دارالفکر
  13. زمخشرى، محمود بن عمر 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، لبنان، بیروت: دار الکتاب العربی
  14. سمرقندى، نصر بن محمد 1416ق، تفسیر السمرقندى المسمى بحر العلوم، لبنان- بیروت: دارالفکر
  15. شایگان­فر، حمیدرضا. 1384ش، نقد ادبی، تهران: انتشارات دستان
  16. طباطبایی، محمدحسین. 1374ش، تفسیر المیزان، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی
  17. طبرسى، فضل بن حسن. تفسیر مجمع البیان، ایران – تهران: فراهانی، چاپ اول
  18. طریحی، فخرالدین بن محمد. (1375ش)، مجمع­البحرین، تهران: مرتضوی
  19. فخر رازى، محمد بن عمر. (1420ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، لبنان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی
  20. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410ق)، کتاب العین، قم، چاپ دوم
  21. قرشی بنابی، علی اکبر. (1371ش)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه
  22. قرشی بنابی، علی اکبر. ( 1375ش)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت
  23. قاسمی­پور، قدرت. (1391ش)، صورت­گرایی و ساختارگرایی در ادبیات، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز
  24. مصطفوی، حسن. (1368ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، چاپ اول
  25. مکارم شیرازى، ناصر. (1371ش)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم
  26. نعمتی پیرعلی، دل­آرا. 2/11/92. «عهد در کتاب مقدس و قرآن کریم». معرفت ادیان. 1396. شماره 2. 24-5

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار