هماهنگی آوایی در دو جزء 16 و 17 قرآن کریم بر اساس نظریه‌ی موریس گرامون

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه اراک.

2 دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات عربی از دانشگاه اراک.

چکیده

 
چکیده
گاهی تکرار واج‌ها و هجاها با اندیشه و مفهوم مولف تناسب دارد و به همین سبب برجستگی و تشخص در کلام و متون ادبی ­را افزون و مخاطب را جذب می­کند. تکرار صامت­ها و مصوت­ها تحت عنوان هماهنگی آوایی، قدرت القای معانی خاصی را دارند که زبان­شناس فرانسوی موریس گرامون به این مسأله پرداخته و ابراز داشته است که شاعر و نویسنده با به کارگیری واژگانی که از واج­های مشابه­ای تشکیل شده­اند، تصاویر ذهنی خویش را بدون شرح جزئیات، به خوبی تداعی می­کنند. پژوهش حاضر با تکیه بر نقد فرمالیست و نظریه­ی گرامون با روش توسعه­ای- کاربردی، دو جزء مبارکه­ی 16 و 17 قرآن کریم را مورد بررسی قرار داده و بیان می­دارد که هماهنگی آوایی روشی است که می­تواند به مؤلف کمک رساند که معنا را از طریق فرم و ساختار ادبی بدون اطناب کلام به مخاطب منتقل کند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که قرآن کریم نیز از این ویژگی برخوردار است و انتقال مقصود و معنا با تکرار واکه­ها و همخوان­ها، تأثیر ژرفی بر خواننده گذاشته و وی را به سوی معنا رهنمون ساخته است؛ هم­چنین بررسی­ها نشان می­دهد که بیش­ترین بسامد در میان واکه­ها، مختص واکه­ی درخشان برای بیان عظمت و شکوه خدای متعال و در میان همخوان­ها، مختص همخوان سایشی می­باشد که برای تداعی حس تشویش و اضطراب کافران و مشرکان به کار رفته است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Phonetic Harmony in Juz' 16 and Juz' 17 of the Holy Qur'an Based on Maurice Grammont's Theory

نویسندگان [English]

  • Ghasem mokhtari 1
  • Maryam Yadegari 2
چکیده [English]

 
Sometimes repeating morphemes and syllables correlates with authors' intended thoughts and concepts hence augmenting prominence and distinction in literary discourse and texts, and capturing the audience. Repeating consonants and vowels under phonetic harmony has the power of inducing certain meanings. The French linguist Maurice Grammont, who studied this subject, stated that poets and writers who use words that are made up of similar phonemes, adequately, and without providing extra details, impart their mental images. The present study, drawing on formalist criticism and Maurice Grammont's theory, analyzed Juz' 16 and Juz' 17 of the Holy Qur'an, and found that phonetic harmony is a way that can help authors in conveying meaning through literary form and structure, while avoiding prolixity. The results suggest that the Holy Qur'an also enjoys this feature where conveying intentions and meaning via repeating vowels and consonants has had a deep impact on the readership, directing them to meaning discovery. In addition, our analysis show that bright vowels are the most frequent ones to express the glory of Allah, the High and the most frequent consonants are fricatives, used to evoke anxiety and worry on the part of the infidels and the polytheists.
 


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur'an
  • phonetic harmony
  • Maurice Grammont

مراجع

قرآن کریم.
1)    ابن عاشور، محمد بن طاهر. (د.ت)، التحریر و التنویر،  ج 15، بیروت:موسسة التاریخ.
2)    انیس، ابراهیم. (1979)،الاصوات اللغویة، مصر:نهضة مصر.
3)    باقری، مهری. (1367)، مقدمات زبان­شناسی، تبریز، دانشگاه تبریز.
4)    تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر. (1387)، المطوّل علی التلخیص، تصحیح و تحقیق سید شریق جرجانی، دارالکوخ للطباعة و النشر.
5)    ثمره، یدالله. (1368)، آواشناسی زبان فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
6)    درویش، محیی­الدین. (1415)، إعراب القرآن و بیانه، حمص: دارالإرشادللشئون الجامعیة.
7)    راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: انتشارات دارالقلم.
8)    الزمخشری، محمود. (1407)،الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج3، بیروت: دارالکتاب العربی.
9)        السامرایی، فاضل. (20009، معانی النحو، ج3، عمان: دار الفکر.
10)     شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1391)، رستاخیز کلمات، تهران: سخن.
11)     صفوی، کورش. (1390)، از زبان‌شناسی به ادبیات، ج1، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر.
12)     طباطبایی، سیدمحمد حسین. (1417)،المیزان فی تفسیر القرآن،ج14، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏.
13)     طبرسى، فضل بن حسن. (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏،ج9، تهران: : انتشارات ناصر خسرو.
14)     عبدالجلیل، منقور. (2001)،علم الدلالة، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
15)     عبدالمطلب، محمد. (1984)،البلاغة و الاسلوبیة، مصر:الهیئة المصریة العامة للکتاب.
16)     علوی‌مقدم، مهیار. (1377)،نظریه‌های نقد ادبی معاصر، تهران: سمت.
17)     قویمی، مهوش. (1383)،آوا و القا(رهیافتی به شعر اخوان ثالث)، تهران: هرمس، چاپ اول.
18)     مارتینه، آندره. (1380)، تراز دگرگونی آوایی، ترجمه­ی هرمز میلانیان، تهران: هرم.
19)     مدرسی، سید محمد تقی. (1419)، من هدی القرآن، تهران: دار محبی الحسین.
20)     مصطفوی، حسن. (1430)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
21)     مکارم شیرازی، ناصر. (1374)،تفسیر نمونه، ج13. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
22)     هاشمیان، لیلا؛ شریف­نیا، فردین. (1393)، «بررسی توازن آوایی در اشعار منوچهر آتشی»، دانشگاه شهید باهنر کرمان، نشریه­ی ادب و زبان، ش36، صص 360- 382.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار