بررسی مقوله ­ی جانشینی به عنوان عنصری کم­ کوشانه در قران کریم (مطالعه موردی ده جزء پایانی)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

2 دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

چکیده

 
زبان قران زبانی است که اختصار در آن بی­نظیر است. از آن جایی که می­طلبد که این کلام الهی در سینه جای گیرد پس نیاز به الفاظی موجز و گرانبها دارد که در عین اختصار پرمایه باشند. کم­کوشی زبانی مقوله­های فراونی دارد که یکی از آن محور جانشینی است. به این صورت که سازه­ای پر مغز و مختصر جایگزین سازه­ای طولانی می­شود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی برآنست تا جلوه­های کم­کوشی­های زبان را در مقوله­ی جانشینی مورد واکاوی قرار دهد. این محورها عبارتند از جانشینی آوایی، لغوی، نحوی، بلاغی. چنین استنباط می­شود که مخاطب قران از أمّی گرفته تا مخاطب اعصار مدرن نیازمند کلامی است که در حافظه ذخیره گردد؛ زیرا زبانها به سرعت به سمت ساده شدن به پیش می­روند. بنابرین کلام قران به نحوی به همگونی آواها و گزینش واژگان پرداخته که توازن در آن رعایت شده، هر نسلی می­تواند از آن بهره­ گیرد و آن را به سینه سپارد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing Substitution as an Element of Principle of Least Effort: The Case of the Last Ten Ajza of the Holy Qur'an

نویسندگان [English]

  • AmirHossein Rasoulnia 1
  • Seddighe Jafarinejad 2
چکیده [English]

   
The conciseness of the Qur'anic language is matchless. As Allah's word in the Qur'an befit being kept by hearts, they require concise and precious words and expressions that are rich in meaning despite concision. The Principle of Least Effort has several categories one of which occurs in the paradigmatic axis, where a brief and contentful linguistic structure replaces a long one. This article, with its descriptive and analytic method, aimed at studying some manifestations of the Principle of Least Effort in the category of substitution at phonetic, lexical, syntactic, and rhetorical levels. It is assumed that the Qur'an's readership, from the illiterate to modern readers need speech that can be memorized because languages are heading rapidly towards simplification. Therefore, Allah's speech in the Qur'an created phonetic harmony and attempted at word selection in a way that observes balance and that each generation of readers can utilize and commit them to their hearts.
 
 


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur'an
  • linguistic economy
  • Principle of Least Effort
  • conciseness
  • substitution

مراجع

  1. قران
  2. ابن عاشور، محمد الطاهر. (بی­تا). التحریر والتنویر، نرم افزار مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی.
  3. ابن هشام الانصاری، جمالالدین، ( ١٣٧٨ ش)، مغنیاللبیبعنکتبالاعاریب، حققه و علق علیه الدکتور مازن المبارک و محمدعلی حمدالله، تهران، مؤسسة الصادق.
  4. أنیس، ابراهیم. (1374). آواشناسی زبان عربی. مترجمان؛ ابوالفضل علامی و صفر سپیدرو، واحد مطالعات و تحقیقات اسلامی سازمان اوقاف و امورخیریه، انتشارات اسوه.
  5. تفتازانی، سعدالدین(1388)، مختصر المعانی، چاپ نهم، مؤسسة دارالفکر، قم.
  6. التمیمی، صبیح. (2003). دراسات لغویه فی تراثنا القدیم(صوت، صرف، نحو، دلالة، معاجم، مناهج بحث). عمان. دار مجدلاوی
  7. جرجانی، عبدالقاهر. (2005)، اسرار البلاغة، تحقیق؛ محمد الاسکندرانی، بیروت، دارالکتاب العربی.
  8. حسینی، سید مصطفی (1388)، چرا قران را حفظ کنیم، فصلنامه تخصصی قرآن و عترت، سال اوّ ل، شماره دو، صص:77ـ83
  9. رهنما، زین العابدین(1346)،  ترجمه و تفسیر رهنما، ج 3، انتشارات کیهان، تهران.
  10. سامرائی، ابراهیم. (1376). زبانشناسی تطبیقی. مترجم؛ سید حسین سیدی. مشهد. موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی.
  11. سیوطی، جلال­الدین. (1958). المزهر فی علوم اللغة. تحقیق؛ محمد ابوالفضل ابراهیم و آخرون، القاهرة،
  12. شمیسا، سیروس. (1379). بیان، چاپ هشتم، تهران، انتشارات فردوس
  13. الشنقیطی، محمد الامین. (1995). أضواء البیان فی ایضاح القران بالقران. بیروت. دارالفکر.
  14. طباطبایی، سیدمحمد حسین، (بی­تا). تفسیر المیزان، سایت: http.//www.tebyan.net
  15. ظبیان، نشأة محمدرضا. (1997). علوم اللغة العربیة فی الآیات والمعجزات(علم اصوات اللسان العربی). بیروت. دار ابن حزم.
  16. عبدالتواب، رمضان. (1367). مباحثی در فقه اللغه و زبانشناسی. مترجم؛ حمیدرضا شیخی. مشهد. معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
  17. عبدالرسول سلمان، مازن(بی­تا)، التضمین النحوی وتوجیهاته فی القران الکریم، کلیة التربیة الأساسیة، جامعة دیلالی.
  18. عفیفی، احمد(1996). ظاهرة التخفیف فی النحو العربی، ط1، القاهره. الدار المصریة اللبنانیة.
  19. عکبری، ابوالبقاء ایوب بن موسی(1419)، الکلیات ، چاپ دوم ، بیروت ، موسسه الرساله
  20. غلام نبی، انجب (1989). الاعلال والابدال والادغام فی ضوء القراءات القرانیة واللهجات العربیه. مکة، رساله مقدمه لنیل درجة الدکتوراة الفلسفه فی اللغة العربیة،کلیة التربیة للبنات.
  21. فاضل، محمد ندیم(1426)؛ التضمین النحوی فی القران الکریم، مدینه منورة، مکتبة دار الزمان للنشر والتوزیع
  22. مرینی، محمد. (2013). تحلیل لغویّ اسلوبی لسورة مریم، المملکة المغربیة، جامعة محمد الاول، حولیات الآداب والعلوم الاجتماعیة ، الحولیة الرابعة والثلاثون.
  23. میدانی، عبدالرحمان،(1416)،البلاغة العربیة أسسها و علومها و فنونها، چاپ اول، دمشق، بیروت: دارالشامیه- دارالقلم.
  24. هویدا، علیرضا (1378). آمار و روش های کمی در کتابداری و اطلاع رسانی. تهران، سلسله انتشارات سمت، شماره 335؛ مجموعۀ کتابداری، شماره 9.
  25. یاقوت، سلیمان. (1995). علم الجمال اللغوی المعانی، البیان، البدیع. الاسکندریة، دار المعرفة الجامعیة.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار