خوانش ساختار بازنمودی قرآن براساس رویکرد نقش‌گرا (مطالعه مورد پژوهانه : سوره طاها)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه ادبیات و زبان عربی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 ـ دانشجوی دکترای ادبیات و زبان عربی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

 
 
 
چکیده
بر پایه الگوی نقش‌گرای هلیدی، رویدادها و افکار آدمی قابلیت باز نمایی در زبان را دارند که در سه سطح  باز نمودی، بینا فردی و متنی بررسی می‌شوند. در این پژوهش سعی بر آن است تا بندهای آیات سوره‌ی طاها را از منظر اصول و مبانی نظریه‌ی سیستمی – نقشی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. برای این منظور، سوره مزبور، به روش توصیفی و تحلیلی مورد تأمل قرار گرفت. در بیش از هشتاد آیه سوره طاها، بخشهای مهمی از سر گذشت پر ماجرای حضرت موسی (ع) تشریح می‌گردد، تا برای پیامبر (ص) و مومنان که در آن ایام در مکه، سخت از سوی دشمنان در فشار بودند، دلداری و تسلیت خاطری باشد. هدف نگارنده در این پژوهش، آزمودن نظریه‌ی مذکور و بررسی قابلیت اعمال آن در حیطه‌ی داده‌های قرآنی و تحلیل لایه‌های مختلف معنایی آن است و نتایج بررسی حاکی از آن است که سوره‌ی طاها در سطح بازنمودی به جز فرایند مادی از دیگر انواع فرایندها مانند ذهنی و کلامی بهره جسته و در این میان بیشترین بسامد از نوع فعل‌های مادی است که متناسب با حال و هوای سوره، صورت گرفته است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Reading of Qur'anic Ideational Structure based on Halliday's Systemic Functional Approach: the Case of Surah Ta-Ha

نویسندگان [English]

  • Ali Salimi 1
  • Somayyeh Naderi 2
چکیده [English]

 
Based on Halliday's Functional Model of Language, events and human thoughts can be represented at three ideational, inter-personal and textual levels. The present study aimed at a descriptive-analytical analysis of paragraphs of the ayahs of Surah Ta-Ha from the perspective of the principles of systemic-functional grammar. In more than eighty ayahs of Surah Ta-Ha, important parts of the story of Prophet Musa (AH) is explained in order to serve as sympathy and condolence for the Prophet Mohammad and the believers in Mecca, who were pressed by enemies at that time. The author intends to examine the aforementioned theoretical model and its applicability in the field of Qur'anic data and the analysis of different layers of meaning. The results indicate that at ideational level Surah Ta-Ha has benefited from mental and verbal processes besides the material one. The most frequent processes relate to material verbs that are in agreement with the mood of this surah.
 



 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Holy Qur'an
  • functional linguistics
  • Halliday's Systemic Functional approach
  • ideational structure
  • Surah Ta-Ha

مراجع

1- قرآن کریم
2- ابوالحسنی، زهرا و میرمالک ثانی، مریم (1387 ش) بررسی کتاب‌های درسی دانشگاهی بر اساس نظریه نقش‌گرای هلیدی و مقایسه آن با متون غیر درسی، سخن سمت، ش 20، صص 129-143.
3- آقا گل‌زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
4- باستانی، زینب (1385)، زبان قرآن، مجله‌ی بیّنات، سال سیزدهم، شماره ی 51، صفحات 189-181.
5- باغینی‌پور، مجید (1380ش)، نگاهی گذرا به جنبه‌هایی از سخن کاوی، مجله‌ی زبان‌شناسی، شماره‌ی دوم، سال شانزدهم، صص15- 28.
6- بدری الحربی، فرحان (2003)، الاسلوبیه فی النقد العرب الحدیث: دراسه فی تحلیل الخطاب، بیروت: المؤسسه الجامعیه للدراسات و النشر و التوزیع.
7- بهنام، بیوک (1381)، جایگاه نقد ادبی نهج البلاغه، تحلیل زبان‌شناختی گزیده‌هایی از کلام حضرت علی(ع)، مقالات و بررسی‌ها دانشگاه شیراز، شماره72.
8- دبیر‌مقدم، محمد (1378)، زبان‌شناسی نظری (پیدایش و تکوین دستور زایشی)، چاپ اول، تهران: سخن.
9- روبینز، آر . اچ (1393 ش)، تاریخ مختصر زبان‌شناسی، ترجمه: علی محمد حق شناس، چاپ 12، تهران: نشر ماد.
10- زینلی بهزادان، فرهاد (سازگاری آیات قرآن کریم (رویکرد زبان‌شناختی)، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع).
11- شاکر، کمال مصطفی، ترجمه خلاصه تفسیر المیزان (علامه طباطبایی)، مترجم فاطمه مشایخ، 1385- انتشارات اسلام، جلد 3.
12- صالحی، فاطمه (1386 ش)، علم معانی و دستور نقش‌گرای هلیدی، کتاب ماه ادبیات، ش8، پیایی 122، صص 32-41.
13- عصاره، مهدی (1380). قرآن کریم و زبان‌شناسی، مجله ی بیّنات، سال هشتم، شماره ی 30.
14- فالر، راجر (1381)، بررسی ادبیات به منزله زبان، راجر فالر و دیگران، زبان‌شناسی و نفد ادبی، ترجمه مریم خوزان و حسین پاینده، ویراست دوم، تهران: نشر نی.
15-قیطوری، عامر (1377). انسجام واژگانی در قرآن مجید، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
16- کریمی فیروز جانی، علی (1377). انسجام واژگانی در قرآن مجید، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
17- مشکوة الدینی، مهدی، (1388 ش)، سیر زبان شناسی، چاپ پنجم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
18- مشهور، پروین‌دخت و فقیری، غلام‌محمد (1393)، بررسی انواع زمان در دفتر چهارم، پنجم و ششم مثنوی با رویکرد سبک‌شناسی رایانشی- پیگره‌ای، فصلنامه جستارهای زبانی، (نسخه الکترونیکی قبل از چاپ) .د5، شماره 1(پیاپی17).
19-مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه (جلد سیزدهم)، 1388، ناشر: دارالکتب الاسلامیه.
20- مهاجر، مهران و نبوی، محمد (1376)، به سوی زبا‌ن شناسی شعر، رهیافتی نقش گرا، تهران: نشر مرکز.
21-ویسی، الخاص (1379)، نگاهی زبان شناختی به مسائل ترجمه‌ی قرآن کریم، مجله‌ی زبان و علوم قرآن، سال اول، شماره ی 2-1، صفحات 51-45.
22- یارمحمدی، لطف الله، (1383 ش)، گفتمان شناسی رایج و انتقادی، چاپ اول، تهران، هرمس.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار