الگوی شخصیت‌پردازی داستان‌های پیامبران الهی در قرآن کریم، بر مبنای دیدگاه ریمون-کنان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته‌ی دکتری زبان‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار زبان‌شناسی همگانی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

شخصیت‌پردازی به‌عنوان یکی از عناصر اصلی روایت به نحوه‌ی گزینش، چیدمان و ورود شخصیت‌ها به داستان و همچنین، نقش شخصیت‌ها در داستان می‌پردازد. پژوهش حاضر به بررسی شخصیت‌پردازی داستان‌‌های مربوط به پیامبر اکرم(ص) و داستان‌های سایر پیامبران در متن قرآن (براساس ترجمه‌ی صفوی) پرداخته است. نتایج حاصله نشان می‌دهد که: 1) اگرچه در شخصیت‌پردازی‌های قرآن از همه‌ی شاخص‌ها و روش‌های الگوی ریمون-کنان استفاده شده است، نقطه‌ی ضعف این دیدگاه یعنی، عدم توجه او به انگیزه‌ی افراد در انجام یک کنش، در تحلیل شخصیت‌های داستان‌های قرآن است. 2) استفاده از شاخص‌های غیرمستقیم از شاخص مستقیم بیشتر است. 3) در میان روش‌های گوناگون توصیف غیرمستقیم بیان شخصیت، به ترتیب، کنش و گفتار بیشتر از سایر موارد استفاده واقع شده است. 4) ذکر کنش‌های غیرعادتی از عادتی رایج‌تر است. 5) حدود یک‌سوم از شخصیت‌پردازی قرآن به معرفی خداوند و ویژگی‌های او می‌پردازد. 6) اهمیت گفتار در شخصیت‌پردازی در داستان‌های پیامبر اکرم(ص) نسبت به داستان‌های سایر پیامبران کم‌تر می‌شود.
کلیدواژه‌ها: شخصیت‌پردازی، توصیف‌ مستقیم‌، توصیف‌‌ غیرمستقیم، ریمون ـ کنان.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Characterization Pattern of the Stories of Prophets in the Holy Qur' an Based on Rimmon-Kenan's Approach

نویسندگان [English]

  • batool ashrafi 1
  • Giti Taki 2
1 Sistan and Balouchestan University, PhD Graduated
2 Sistan and Balouchestan University, Assistant Professor
چکیده [English]

Characterization as one of the main narrative elements deals with the selection, arrangement, introduction, and the roles of characters in stories. Using Safavi’s translation of the Qur'an, this article attempts to study the characterization of the stories related to our Holy Prophet Muhammad (PBUH) and other prophets in the Qur'anic text. The findings of this study show that: 1) Although the application of all the methods offered by Rimmon-Kenan is visible in the characterizations of the Qur'an, the defect of this theory is ignoring characters' motivations in doing actions in analyzing the characters in the Qur'anic stories. 2) The indirect presentation has been used more frequently than direct presentation. 3) Among the different methods of the indirect presentation, action and speech have respectively been used more than others. 4) Non-habitual actions are more common than habitual ones. 5) Nearly one third of the Qur'anic characterization is related to introducing God and His attributes. 6) Speech becomes less important in characterization in the stories of our Holy Prophet Muhammad (PBUH) in comparison with the stories of other prophets.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Characterization
  • direct presentation
  • indirect presentation
  • Rimmon-Kenan

مراجع

  1. ارسطو، (1337)، هنر شاعری، ترجمه‌ی فتح‌الله مجتبایی، تهران، اندیشه.
  2. اُسلین، مارتین، (1387)، دنیای درام، ترجمه‌ی محمد شهبا، چاپ سوم، تهران، هرمس.
  3. بورنوف، رولان؛ اوئله، رئال، (1378)، جهانرمان، ترجمه‌ی نازیلا خلخالی، تهران، مرکز.
  4. بیشاپ، لئونارد، (1383)، درس‌هایی درباره‌ی داستان‌نویسی، ترجمه‌ی محسن سلیمانی، چاپ سوم، تهران، سوره مهر.
  5. ریمون-کنان، شلومیت، (1387)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمه‌ی ابوالفضل حری، تهران، انتشارات نیلوفر.
  6. شریفایی، محمد، (1382)، تحلیل قصص، قم، نشر مهر امیرالمؤمنین (ع).
  7. علی بابائی، احمد، (1390)، برگزیده تفسیر نمونه، چاپ نهم، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
  8. لارنس، پرین، (1369)، تأملی دیگر در باب داستان، ترجمه‌ی محسن سلیمانی، چاپ پنجم، تهران، حوزه‌ی هنری.
  9. میر، مستنصر؛ عبدالرئوف، حسین، (1390). مطالعه‌ی قرآن به منزله‌ی اثری ادبی: رویکردهای زبانی- سبک‌شناختی، ترجمه‌ی ابوالفضل حری، تهران، انتشارات نیلوفر.

10. میرصادقی، جمال، (1388)، عناصر داستان، چاپ ششم، تهران، انتشارات سخن.

11. نوبل، ویلیام، (1385)، راهنمای نگارش گفت‌وگو، ترجمه‌ی عباس اکبری، چاپ دوم، تهران، سروش.

12. یونسی، ابراهیم، (1386)، هنر داستان‌نویسی، چاپ هشتم، تهران، انتشارات نگاه.

مقالات

13. آیت‌اللهی، حبیب الله؛ خبری، محمد علی؛ طاووسی، محمد و لزگی، سید حبیب الله، (1386)، «تحلیل عناصر داستانی قصه حضرت یوسفAدر قرآن کریم»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره هشت، بهار و تابستان، 20-1.

14. اشرفی، عباس؛ دهقانی، فرزاد، (1396)، «شخصیت‌پردازی در داستان یوسف بررسی تطبیقی در قرآن و عهد قدیم»، پژوهش‌های ادبی قرآنی، دوره‌ 5، شماره‌ 3، پاییز، 90-63.

15. پیامنی، بهناز، (1391)، «رویکرد به ویژگی‌های گفتاری شخصیت در داستان‌های قرآن»، سراج منیر، سال دوم، شماره 6، بهار، 163-144.

16. حبیبی، علی‌اصغر؛ بهروزی، مجتبی و خلیفه، ابراهیم، (1390)، «واکاوی مؤلفه‌های روایی داستان‌های قرآن کریم»، دو فصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم، سال دوم، شماره‌ی پنجم، پاییز و زمستان، 49-37.

17. حری، ابوالفضل، (1387)، «احسن‌القصص: رویکرد روایت‌شناسی به قصص قرآنی»، نقد ادبی، سال اول، شماره‌ دو، تابستان، 122- 83.

18. -----------، (1388)، «مؤلفه‌های زمان و مکان روایی در قصص قرآن»، ادب‌پژوهی، شماره‌ی هفتم و هشتم، بهار و تابستان، 141- 125.

19. کمالجو، مصطفی؛ شهابی، عاطفه، (1391)، «قصه‌های قرآن از منظر شخصیت‌پردازی»، فصلنامه قرآن و علوم بشری، دوره 1، شماره 1، پاییز، 168-153.

20. مجیدی، حسن؛ ویسی، الهه و اکبرزاده، لیلا، (1391)، «تحلیل ساختاری داستان مریم مقدس به روایت قرآن کریم»، سراج منیر، سال دوم، شماره 8، پاییز، 45-29.

21. ناظمیان، رضا؛ طباطبایی، سمیه‌السادات، (1391)، «بررسی تطبیقی شخصیّت اصلی و شخصیّت‌پردازی آن در داستان حادثه شرف یوسف ادریس و سنگ‌های شیطان منیرو روانی‌پور»، کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی (مطالعات تطبیقی میان عربی-فارسی) دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی، سال دوم، شماره 7، پاییز، 150-131.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار