بررسی و تحلیل صنعت تشخیص در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم.

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم.

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه قم

4 طلبه سطح سه حوزه علمیه قم.

چکیده

قرآن کریم به شکل­های مختلف به بعضی اشیاء شخصیت انسانی بخشیده که در درک مفاهیم برای مخاطبین بسیار مؤثر است. با توجه به بسامد فراوان صنعت تشخیص در قرآن کریم و سبک­های متنوع کاربرد آن و معانی ژرف نهفته در آن که یکی از مستلزمات درک و فهم عمیق کلام وحی است، ضرورت انجام این پژوهش احساس می­شود. مقاله پیش­رو به دنبال آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی، انواع تشخیص­های بکار رفته در قرآن را استخراج نموده، جنبه­های گوناگون معنایی، شیوه­های کاربرد و اسرار و اغراض بلاغی آن را مورد واکاوی قرار دهد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که در آیات متعدد جهت تفهیم مفاهیم به مخاطبین به انحاء گوناگون به اشیاء، شخصیت انسانی داده شده که در این زمینه، فرهنگ اعراب و تجربیات آنان از محیط زندگی­شان به زیبایی نمایان است؛ همان­گونه که ادبیات عرب­ زبانان و تشبیهات، استعارات و مجازهای رایج میان آنان نیز در این کتاب آسمانی خودنمایی می­کند و نکته مهم آن که تشخیص­های به کار رفته در آن، دارای خصیصه­ فرا زمانی و فرا مکانی می­باشد که خود یکی از اسباب اعجاز قرآن است. 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Personification in the Holy Qur’an

نویسندگان [English]

  • Ezzat-allah Molaeinia 1
  • Ali Ahmad Naseh 2
  • Hossein Taktabar Firouzjaie 3
  • Ali Solgi 4
1 Associate Professor, Department of the Qur’an and Hadith Studies, University of Qom; Email: molayeenia@gmail.com
2 Associate Professor, Department of the Qur’an and Hadith Studies, University of Qom; Email:
3 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Qom; Email: h.taktabar@yahoo.com
4 Level 3 Student of the Islamic Seminary of Qom
چکیده [English]

The Holy Qur’an has in different forms given human attributes to certain objects, which greatly help the audience in a more effective grasp of meaning. The abundant occurrence of personification in the Holy Qur’an, the various styles it is employed in and the weighty meanings conveyed through it, which are some of the requirements for a full understanding of the Revealed Word, demanded the present research that aims to find the types of personifications employed in the Qur’an by adopting a descriptive–analytical approach and to investigate the different semantic aspects, the methods of application and the rhetorical mysteries and motives of this device. The results show that in order to communicate the meaning, certain objects are endowed with human attributes in many ayahs in different ways. In this regard, the culture, experience and life circumstances of the Arabs as well as their popular literary tradition such as employing similes, metaphors, and current metonyms are beautifully manifested in the Qur’an. The important point is that the personifications used in the Qur’an transcend time and place, which is in and of itself one of the causes of the inimitability of the Qur’an..
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur’an
  • personification
  • implied metaphor
  • intellectual trope

مراجع

  1. پاکرو فاطمه؛ شیوا کمالی اصل،( 1383 ش)، زیباشناسی شعر فارسی، تهران، نشر روزگار.
  2. پورنامداریان، تقی (1389)، رمز و داستان­های رمزی در ادب فارسی، تهران، انتشارات آگاه.
  3. رازی، الوالفتوح، ( 1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژهش­های اسلامی آستان قدس رضوی.
  4. ریچاردز، آیورآرمسترانگ، (1967م)، فلسفه بلاغت، ترجمه علی محمدی آسیابادی، تهران، نشر قطره.
  5. شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1358 ش)، صور خیال در شعر فارسی، تهران، آگاه.
  6. شمیسا، سیروس، (1380 ش)، کلیات سبک شناسی، تهران، انتشارات فردوس.
  7. علوی مقدم، محمد و رضا اشرف زاده، (1384)، معانی و بیان، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
  8. قاسم زاده، حبیب الله، (1379 ش)، استعاره و شناخت، تهران، انتشارات فرهنگیان.
  9. کواز محمد کریم، (1365 ش)، سبک شناسی اعجاز بلاغی قرآن، تهران، سخن.
  10. هاوکس، ترنس، (1377)، استعاره، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، نشر مرکز.
  11. همایی، جلال­الدین، (1367ش)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، نشر هما.
  12. آلوسی، سید محمود، (1418ق)، روح المعنا فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، بیروت، دار الرشید موسسة الایمان.
  13. ابن أبی الإصبع، (1419ق)، بدیع القرآن، مصر، دار النهضة.
  14. ابن رشیق القیروانی، (1416ق)، العمده فی صناعة الشعر و نقده، بیروت، مکتبه الهلال.
  15. ابن نبی، مالک، (1987م)، الظاهرة القرآنیة، ترجمه‌ عبدالصبور شاهین، دمشق، دار الفکر.
  16. ابن‏وهب، اسحاق‏بن‏ابراهیم‏بن سلیمان، (1967م)، البرهان فی‏وجوه‏البیان، قاهره، مطبعة‏العانی.
  17. البعلبکی، منیر، (2011 م)، فرهنگ المورد، بیروت، دار العلم للملائین.
  18. جارم، علی و مصطفی امین، (1387 ش)، البلاغه الواضحه، تهران، موسسه امام صادق.
  19. جرجانی، عبدالقاهر، (1987م)، دلائل الاعجاز، بیروت، دار المعرفه.
  20. حسین شیرازی سید محمد، (1419ق)، «تقریب القرآن الی الاذهان»، بیروت، دار العلوم.
  21. حقی بروسوئی، مصطفی، (1419ق)، تفسیر روح البیان، بیروت، دار الفکر المعاصر.
  22. حموی، ابوبکر بن‏علی‏بن‏عبدالله‏ابن‏حجه،(1425ق)، خزانه‏الادب و غایه‏الارب، بیروت، دارصادر.
  23. خطیب قزوینی،(بی‏تا)، الإیضاح فی‏علوم‏البلاغه، شرح: عبدالمنعم‏الخفاجی، بیروت، دارالجیل.
  24. درویش، محیی الدین، (1415ق)، اعراب القرآن و بیانه، سوریه، دار الإرشاد.
  25. رازی، شمس قیس، (1419ق)، المعجم فی معاییر أشعار العجم، بیروت، دار­ الکتب العربی.
  26. رمانی، علی بن عیسی، (1967م)، ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن، قاهره، دار المعارف.
  27. شریف رضی، الوالحسن محمد بن حسین، (1419ق)، تلخیص البیان عن مجازات القرآن، بیروت، دار الکتب العربی.
  28. شیرازی، احمد امین،(1370ش)، شرح مختصر المعانی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  29. عسکری، ابوهلال، (1371 ش)، الصناعتین، بیروت، نشر حلبی.
  30. فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی، (1373 ش)، تفسیر الصافی، تهران، مکتبه الصدر.
  31. گنابادى، سلطان‏محمد،(1408ق‏)، تفسیر بیان‏السعادة فى‏مقامات العبادة، بیروت‏، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  32. مکارم شیرازی، ناصر، (1421 ق)، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم، مدرسه امام امیر المومنین علی بن ابی طالب.
  33. نیشابوری، محمود بن ابوالحسن، (1415 ق)، ایجاز البیان عن معانی القرآن، بیروت: دار القرب الاسلامی.
  34. هاشمی، احمد، (1378 ش)، جواهر البلاغه، قم، مؤسسه امام صادق(ع).
  35. اناری بزچلوئی، ابراهیم؛ (1391ش)، حسن مقیاسی و سمیرا فراهانی، «هنجارگریزی معنایی قرآن در شعر محمد عفیفی مطر»، مجله‌ی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 25:  77- 47.
  36. دیویدسن، دونالد،(1384)، «معنای استعاره»، ترجمه رضا امینی، مجله زیبایی شناخت، شماره12.
  37. سجودی، فرزان، (1378 ش)، «درآمدی بر نشانه‌شناسی شعر»، مجلات فرهنگ و هنر (شعر)، شماره 26: 29 – 20.
  38. مولایی­نیا، عزت­الله، (1383)، «تحلیل بلاغی پاره­ای از اسالیب اعتراض در قرآن»، قرآن درآئینه پژوهش، ش 4:  305 -322.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار