مؤثرترین شیوه ها ی «جذب مخاطب» با محوریت ادب تعلیمی در بوستان و گلستان سعدی با اثرپذیری از قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

2 گروه الهیات و علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

انس سعدی با قرآن کریم، به­عنوان والاترین جلوه­گاه فرهنگ اسلامی، میزان اثرپذیری وی از قرآن را بسیار نظرگیر نمود. برخی از عمده­ترین مولفه­های قرآنی که سعدی به­شدت متاثر از آنها بود، عبارتند از: تعلیمی بودن بوستان و گلستان به­عنوان محوری­ترین ویژگیِ برداشت شده از قرآن، سادگی و روشنی کلام، حکایت­ها و مثل­ها، زبان مطایبه و طنز، آهنگین بودن کلام و ایجاز هنرمندانه. پژوهش حاضر، ادب تعلیمی و برخی ابزارهای تفهیم آن را به­منزله­ی موثرترین شیوه­­های جذب مخاطب در قالب مطالعات میان­رشته­ای در قرآن و شاهکارهای سعدی مورد بحث قرار داده است. روش تحقیق نظری- استنادی و مبتنی بر داده­های قرآنی بوده و هدف نوشتار حاضر آن است که با تبیین برخی راهکارهای اثرگذاری بر مخاطب، تاثیر فرهنگ قرآنی بر دیدگاه سعدی را در این زمینه بررسی نماید. داده­های پژوهش نشان داد که عمده­ترین عامل توفیق سعدی در اثرپذیری از قرآن، انتخاب نوع ادبی ادبیات تعلیمی با زبانی بسیار ساده و همه­فهم بود که ضمن رعایت زبان موسیقایی و لحن کلام برگرفته از ایجاز و اعجاز قرآن کریم، اثرپذیری هنرمندانه­ی خود را از این منبع لایتناهی به حد اعلی رسانید؛ به­گونه­ای­که همین بهره­گیری عمیق از آموزه­های قرآنی را می­توان راز رسیدن به نوعی التذاذ ادبی پس ازمطالعه­ی شاهکارهای سعدی برشمرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Most Effective Methods of AudienceAttraction Centering on Educational Literature in Sa'adi's Bustan andGulistan Influenced by the Holy Qur’an

نویسندگان [English]

  • Zeinab Torabi 1
  • Kobra Nodehi 1
  • Ebrahim Ebrahimi 2
1 -PhD student, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Gorgan Branch, Gorgan, Iran.
2 - Department of Theology and the Qur’an and Hadith Studies, Arak University, Arak, Iran
چکیده [English]

The Holy Qur’an as the highest manifestation of the Islamic culture is a book full of revelatory teachings. The overwhelming number of Qur’anic ayahs on educational topics and Sa'adi's in-depth understanding of this quality made the extent of his being influenced by the Qur’an very considerable. Some of the major Qur’anic features that strongly influenced Sa'adi are: the educational nature of the Bustan and the Gulistan as the most basic characteristic of the Holy Qur’an, the simplicity and clarity of the text, stories and parables, humor, rhythmic language and artistic brevity. The present study, within the framework of interdisciplinary studies on the Qur’an and Sa'adi's masterpieces, discussed the educational literature and some tools for perceiving it as the most effective methods of audience attraction. A theoretical-citation research method was used in this study that relied on Qur’anic data and aimed to analyze the effect of the Qur’anic culture on Sa'adi's viewpoint by explicating a number of strategies used for influencing the audience. The findings show that Saadi's success in being inspired by the Holy Qur’an predominantly lies in his choice of the literary type of educational literature that enjoys a very simple and expressive language, which while observing the musicality of language and tone of speech adopted from the brevity and miraculous nature of the Holy Qur’an, manifested his highest level of inspiration from this infinite source so that this very thorough application of Qur’anic teachings can be considered as the key to a kind of literary enjoyment that one feels when reading Sa'adi works.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur’an
  • audience attraction
  • educational literature
  • Bustan
  • Gulistan

مراجع

  1. بستانی، محمود (1371)، «پژوهشی در جلوه­های هنری داستان­های قرآن»، ترجمه جعفر شریعتمداری، مشهد: بنیاد پژوهش­­های آستان قدس رضوی.
  2. دشتی، علی (1380)، «در قلمرو سعدی»، تهران: نشر اساطیر.
  3. زرین­کوب، عبدالحسین (1379)، «حدیث خوش سعدی: درباره­ی زندگی و اندیشه سعدی»، تهران: نشر سخن.
  4. سعدی، شیخ مصلح­الدین (1384)، «بوستان»، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: نشر خوارزمی.
  5. سعدی، شیخ مصلح­الدین (1384)، «گلستان»، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: نشر خوارزمی.
  6. سعدی، شیخ مصلح­الدین (1393)، «کلیات»، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: نشر دوستان.
  7. یوسفی، غلامحسین (1386)، «دیداری با اهل قلم»، جلد اول، تهران: انتشارات علمی.
  8. ابراهیمی، ابراهیم و ترابی، زینب (1394)، «بررسی تطبیقی فرهنگ قناعت در قرآن کریم و بوستان و گلستان سعدی»، فصلنامه پژوهشهای ادبی-قرآنی، سال سوم، شماره سوم، صص 23- 48.
  9. بابایی، رضا (1385)، «درآمدی بر مخاطب­شناسی»، فصلنامه پیام، شماره 77، صص 4-24.

10. حداد عادل، غلامعلی (1364)، «مقایسه‌ای میان گلستان و اخلاق ناصری در شیوه‌ی آموزش فضایل اخلاقی»، ذکر جمیل سعدی (مجموعه مقالات و اشعار به مناسبت بزرگداشت هشتصدمین سالگرد تولد سعدی)، گردآوری‌ کمیسیون‌ ملی ‌یونسکو، تهران‌: وزارت ‌ارشاد اسلامی، جلدسوم، صص 138-143.

11. داورانی اردکانی، رضا (1395)، «مقام طنز و طیبت در سخن سعدی»، سالنامه سعدی­شناسی، شماره 20، صص 43-60.

12. رضازاده، نیلوفر و شاهرودی، فاطمه (1391)، «جستارى بر انواع تمثیل در مَثَل­ها و قصّه­هاى قرآن کریم»، مجله معرفت، شماره 180، صص 57-68.

13. زرین­کوب، عبدالحسین (1378)، «سعدی، شاعر و معلم اخلاق»، سالنامه سعدی­شناسی، دفتر دوم، صص 18-26.

14. غلام، محمد (1382)، «شگردهای داستان­پردازی در بوستان»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 189، صص 17-38.

15. موحد، ضیاء (1387)، «سعدی، شاعر ناصح»، سالنامه سعدی­شناسی، دفتر یازدهم، صص 2-8.

16. نیری، محمدیوسف (1390)، «موج سخن در غزل سعدی»، سالنامه سعدی­شناسی، دفتر چهاردهم، صص 18-30.

17. بستانی کوهنجانی، لیلا (1391)، «بررسی شیوه­های ترغیب و تحذیر در گلستان سعدی»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز.

 

 

 

 

 

 

 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار