تحلیل ساختارگرایانه‌ی زمان روایی در داستان موسی(ع) و قوم بنی‌اسرائیل

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،‌دانشگاه فرهنگیان،‌تهران، ایران.

چکیده

تحلیل ساختاری روایت به منظور شناخت ابعاد آن و برای توصیف ساختارهای عام و کلی ادبی و نقشی که در تولید معنا ایفا‌می‌کنند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمان، به عنوان بعدی از روایت، در تعیین روابط گاهشمارانه‌ی سخن و داستان، نقش بی­بدیلی دارد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای و تحلیلی نگاشته شده‌است و با بررسی ویژگی‌های ساختار زمان از دیدگاه ساختارگرایان که در سه مقوله‌ی اصلی طول زمانی، ترتیب زمانی و تناوب زمانی قابل بررسی است، به تحلیل داستان موسی(ع) و قوم بنی‌اسرائیل به عنوان یکی از داستان‌های مهم و طولانی قرآن مجید که در سه سوره‌ی متفاوت قرار گرفته‌است می‌پردازد. این پژوهش در نظر دارد با شناخت بعد زمان در پیرنگ این داستان و چگونگی رابطه‌ی میان زمان داستان و زمان متن، به شناخت ساختار زمان در این سه سوره و تحلیل و درک یکی از عناصر اعجاز زبانی قرآن و شناخت بعدی از ابعاد روایت در آن بپردازد و بر آن است نخست از منظر ساختارگرایان زمان روایی را در داستان موسی(ع) و قوم بنی‌اسرائیل تحلیل کند و سپس مهم‌ترین امکانات زمانی‌ای را که در روند روایت داستان موسی(ع) و قوم بنی‌اسرائیل استفاده شده‌است تبیین نماید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد در داستان مورد بحث، زمان از حالت ساده و خطی عبور کرده و از تمام امکانات زمانی در جریان روایت استفاده شده‌است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Structural Analysis of Narrative Time in the Story of Musa and the Bani Israel in the Qur’an

نویسنده [English]

  • Fatemeh Ja'fari Kamangar
- Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran; Email: f.jafari@cfu.ac.ir
چکیده [English]

The structural analysis of narrative is highly important in order to know the dimensions of the narrative and to describe the general and generic literary structures and the role they play in the production of meaning. Time as one dimension of narrative has an irreplaceable role in determining the timeline’s relations between discourse and story. The present library-analytical research analyzed the Story of Musa (UHBP) and the Bani Israel as an important and long story, which is narrated in three different Qur’anic surahs, through studying the attributes of time structure from a structuralist viewpoint, which can be investigated in three main categories of duration, order and frequency. This research intends to shed light on the structures of time of these three surahs and to analyze one of the elements of the linguistic miracle of the Qur’an and the recognition of one of the dimensions of narrative in it by acquiring knowledge about the time dimension in the plot of this story as well as the relationship between story-time and discourse-time. In other words, it aims to initially analyze the narrative time in the Story of Musa (UHBP) and the Bani Israel, and then explain the most important temporal devices used in the narration process of this story. The findings suggest that in this story time traverses its simple and linear mode and all temporal devices have been employed in the narration flow.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • prologue (bera't-e istihlal)
  • good beginning (husn-e ibtida)
  • good ending (husn-e khitam)
  • Qur’anic stories

مراجع

  1. آسا برگر، آرتور (1380) روایت در فرهنگ عامه، رسانه و زندگی روزمره. ترجمه‌ی محمد رضا لیراوی،‌ تهران: سروش.
  2. احمدی، بابک (1389) ساختار و تاویل متن. تهران: نشر مرکز.
  3. اخلاقی،‌ اکبر (1382) تحلیل ساخت روایی مثنوی معنوی. پایان نامه برای اخذ مدرک دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان.
  4. اخوت،‌ احمد (1371) دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
  5. اسکولز، رابرت (1393) درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: نشر آگاه.
  6. بارت، رولان (1387)، درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت ها. ترجمه‌ی محمد راغب، تهران: انتشارات فرهنگ صبا.
  7. ترکمانی، حسینعلی؛ شکوری، مجتبی؛ مهیمنی، مازیار (1396) «تحلیل روایت‌شناختی سوره‌ی نوح (ع) بر مبنای دیدگاه رولان بارت و ژرار ژنت»، پژوهش‌های ادبی قرآنی، سال پنجم، شماره ی 3، 91 – 116.
  8. تودوروف، تزوتان (1379) بوطیقای ساختارگرا. ترجمه‌ی محمد نبوی، تهران: نشر آگاه.
  9. حاج بابایی، محمدرضا، نیکخواه منفرد، محمد (1393) تحلیل ساختار روایت اصحاب کهف در قرآن کریم» پژوهش نامه‌ی معارف قرآنی، زمستان، سال پنجم، شماره‌ی 19، 116 – 145.

10. حری،‌ ابوالفضل (1387) «رویکرد روایت‌شناختی به قصص قرآنی» فصلنامه‌ی نقد ادبی، شماره‌ی 2، 83-122.

11. ------------ (1388 الف) «درآمدی به رویکرد روایت‌شناختی به داستان روایی با نگاهی به رمان آینه‌های دردار هوشنگ گلشیری» نشریه‌ی علمی و پژوهشی دانشگاه تبریز،‌ شماره‌ی 208، 53-78.

12. ------------ (1388 ب) «مولفه‌های زمان و مکان روایی در قصص قرآنی» ادب پژوهی، ‌شماره‌ی 7 و8، بهار و تابستان، 141-125.

13. ریمون کنان، شلومیت (1387) روایت داستانی بوطیقای معاصر. ترجمه‌ی ابوالفضل حری، تهران: نشر نیلوفر.

14. سلامت باویل، لطیفه (1396) «تحلیل ساختار روایت داستان یونس پیامبر در قرآن بر اساس نظریه ی ژرار ژنت» پژوهشنامه‌ی قرآن و حدیث، شماره‌ی 20، 49-68

15. طلوعی، وحید؛ خالق پناه، کمال (1387) «روایت‌شناسی و تحلیل روایت» خوانش،‌ شماره‌ی 9، 45-51.

16. قاسمی پور، قدرت (1387) «زمان و روایت» نقد ادبی، سال اول، شماره‌ی 2، 122-143.

17. ---------------(1391) صورت گرایی و ساختارگرایی در ادبیات. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.

18. لوته، یاکوب (1386) مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمه‌ی امید نیک فرجام، تهران: مینوی خرد.

19. مارتین، والاس (1389) نظریه‌های روایت. ترجمه‌ی محمد شهبا، تهران: هرمس.

20. هرمن، دیوید (1393) عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت، ترجمه‌ی حسین صافی، تهران: نی

21-Cohan, Steven and Linda M. Shires (2001) Telling Stories: A Theoretical Analysis of Narrative Fiction. London and New York: Routledge.

22-Mir, Mustansir (1988)The Quran as Literature Religion and Litarature 20, no1.

23-Ricour, paul. (1980)."Narrative Time". Critical Inquiry. 7. pp. 169-176

 

 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار