بررسی کاربست عوامل هفتگانه متنوارگی دی بوگراند در توسعه دلالتی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه محقق اردبیلی. ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه زبان و ادبیات عربی، (مدیر گروه)

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات عربی

چکیده


زبان‏شناسی ابزار توانمندی در مطالعه روشمند زبان به شمار می­آید که معناشناسی یکی از برجسته­ترین شاخه­های آن است که محققان بسیاری برای کشف بیشتر مقاصد مختلف یک متن به بررسی این جنبه از زبان­شناسی پرداخته­اند. دی­بوگراند در مطالعات معناشناسانه و نظریه خویش، عوامل 4 گانه­ای را معرفی کرده است که تمامی ابعاد لغوی و غیرلغوی متن را در برمی­گیرد. بر اساس این نظریه تحقق متنوارگی در یک متن مستلزم حضور 7 معیار برخاسته از عوامل فوق در آن است. قرآن کریم به عنوان نمونه بی­مانند ادبی، تمام عناصر متنوارگی را در ترکیبی منحصر بکار گرفته که در این میان، واژه­گزینی دقیق توانسته است نقش محوری در توسعه دلالتی آیات برعهده بگیرد. پژوهش حاضر جستاری کتابخانه­ای-تحلیلی است که به بررسی کاربست معاییر متنوارگی در توسعه دلالتی در قرآن کریم می­پردازد. پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این سوال است که حضور این معاییر هفتگانه در ادبیات قرآنی، چگونه و تا چه میزان به بیان لایه­های معنایی عمیق­تر واحدهای زبانی در آیات منجر می شوند. نتایج پژوهش نشان می­دهد در کنار دو معیار انسجام و پیوستگی، حضور پررنگ پنج معیار فرامتنی همانند «پذیرفتنی بودن» و «موقعیت» موجب تولید معنای بیشتر یا همان «توسعه دلالتی» آیات برای مخاطب و مترجم گشته است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Application of de Beaugrande's Seven Standards of Textuality in the Implicational Development in the Holy Qur’an

نویسندگان [English]

  • Hossein Mohesni 1
  • Afsoun Razmi 2
1 Corresponding author: Assistant Professor, University of Mohaghegh Ardabili;
2 - MA Student, University of Mohaghegh Ardabili; Email: afsoonrzmmi@gmail.com
چکیده [English]


Linguistics is a powerful tool in the methodical study of language. Semantics is one of the most prominent branches of linguistics studied by many researchers in order to further discover the different purposes of a text. In his semantic studies and theory, de Beaugrande has identified four factors that encompass all the lexical and non-lexical dimensions of the text. According to this theory, the realization of textuality in a text requires the presence of standards arising from the above factors. The Holy Qur’an, as an unequalled literary example, has used all the elements of textuality in a unique combination, in which careful word-selection has played a pivotal role in the implicational development of ayahs. The present library-analytical research examines the application of standards of textuality to the development of implication in the Holy Qur’an. This research seeks to answer the question of how and to what extent the presence of these seven standards in the Qur’anic literature leads to the expression of deeper semantic layers of linguistic units in the ayahs. The results show that in addition to the two standards of cohesion and coherence, the strong presence of five extra-textual standards such as "acceptability" and "situationally" has led to the production of more meaning or "implicational development" of ayahs for the audience and the translator.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • linguistics
  • semantics
  • de Beaugrande
  • textuality
  • implicational development
  • the Holy Qur’an

مراجع

  1. الخطیب الإسکافی، محمد بن عبد الله، (1420ق)، درة التنزیل وغرة التأویل، دراسة وتحقیق وتعلیق: محمد مصطفى آیدین، الطبعة الأولى، مکّه: جامعة أم القرى، وزارة التعلیم العالی.
  2. الأعشی الکبیر، میمون بن قیس، (1987م)، الدیوان، الشرح: مهدی محمد ناصرالدین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  3. الأندلسی، ابوحیان محمدبن یوسف، (1420ق)، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دارالفکر.
  4. ابن کثیر دمشقى، اسماعیل بن عمرو، (1419م)، تفسیر القرآن العظیم( ابن کثیر)، چاپ اول بیروت: دار الکتب العلمیة منشورات محمدعلى بیضون.
  5. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، الطبعة الثالثة بیروت: دار صادر.
  6. الضبی، المفضّل ابن محمد، (1992م)، التحقیق: احمد محمدشاکر، عبدالسلام محمد هارون، الطبعة العاشرة الناشر: دار المعارف.
  7. البرزی، پرویز، (1386ش)، مبانی زبان شناسی متن، تهران: امیرکبیر.
  8. برک، لورا، (1393ش)، روانشناسی رشد(از لقاح تا کودکی)، ترجمه: یحیی سید محمدی، تهران: ارسباران.
  9. ثعالبى، عبدالرحمن بن محمد، (1418ق)، جواهر الحسان فى تفسیر القرآن، چاپ اول بیروت: داراحیاء التراث العربی.

10. حسّان، تمّام، (1428ق)، اجتهادات اللغویّة، طبعة الأولی القاهرة: مکتبة عالم الکتب.

11. حسینى شاه‏عبدالعظیمى، حسین‏بن‏احمد،(1363ش)، تفسیر اثناعشری، چاپ اول، تهران: میقات.

12. الجرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن بن محمد، (1984م)، دلائل الأعجاز، شرح: شاکر، محمود محمد، قاهره: مکتبة الخانجی.

13. دونا جوناپولی، ورالی شون فلد، (1391ش)، پرسش­هایی در باب زبان، مترجم: راحله گندمکار، تهران: علمی.

14. زمخشری، محمود، (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، چاپ سوم بیروت: دار الکتاب العربی.

15. الزّوزنی، حسین‏بن‏احمد،(1992م)، شرح المعلقات‏السّبع، بیروت: لجنة‏التحقیق فی‏دار العالمیة.

16. السامرائی، فاضل صالح، (1427ق)، بلاغة الکلمة فی التعبیر القرانی، بغداد: مکتبة النهضة.

17. سمرقندی، نصر بن محمد بن احمد، (1993م)، تفسیر السمرقندی بحر العلوم، بیروت، دار الکتب العلمیة.

18. سید قطب، (1423ق)، التصویر الفنی فی القرآن، چاپ شانزدهم قاهره: دارالشروق.

19. صفوی، کوروش، (1375ش)، آشنایی با معناشناسی، تهران: پژواک کیوان.

20. ------ ، (1382ش)، معنی شناسی کاربردی، تهران: همشهری.

21. طبرسی، فضل بن حسن، (1377ش)، تفسیر جوامع الجامع، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم.

22. طبل، حسن، (1998م)، اسلوب الإلتفات فی البلاغة الفرانیة، القاهرة: دار الفکر العربیّ.

23. فقهى زاده، عبدالهادى، (1374ش)، پژوهشى در نظم قرآن، تهران: جهاد دانشگاهى.

24. فهمی الحجازی، محمود، (بی­تا)، مدخل إلی علم اللغة، الطبعة الأولی، القاهرة: دار القباء للطباعة و النشر و التوزیع.

25. قمی مشهدی، محمدبن محمدرضا، (1368ش)، کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج 12، تهران: سازمان انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.

26. کاشانى، ملا فتح الله، (1373ق)، خلاصة المنهج، تهران: اسلامیه.

27. کلینی، محمد بن یعقوب، (بی­تا)، الکافی، ج 1، قم: دار الحدیث.

28. لاینز، جان، (1383ش)، مقدمه­ای بر معناشناسی زبان­شناختی، ترجمه: جواد مصطفوی، تهران: گام نو.

29. محلى، جلال­الدین، سیوطی، جلال­الدین، (1416ق)، تفسیر الجلالین، چاپ اول بیروت: مؤسسه النور للمطبوعات.

30. موسوى همدانى، سید محمد باقر، (1374ش)، ترجمه تفسیر المیزان، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم.

31. نجفی خمینی، محمدجواد، (1398ق)، تفسیر آسان، چاپ اول تهران: اسلامیه.

32. محسنی، حسین، (1385)، «الفصل و والوصل فی القرآن الکریم بین البلاغة العربیة و اللسانیات النصیة»، (رساله دکتری)، دانشگاه تربیت مدرس.

33. نامورمطلق، بهمن، (1386ش)، «فرامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن­ها»، پژهشنامه علوم انسانی، شماره 5

34- Halliday, M. A. K, and Rugaiya Hasan, (1976), Cohesion in English, London: Longman

35-Beaugrande Robert-Alain de, Dressler, Wolfgang U,(1981) , Introduction to text linguistics. London: Longmam.

 

 

 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار